Onderzoek onthult mogelijke behandelingsmethoden voor migraine

Het is niet "gewoon" hoofdpijn. Migraine is een complexe neurologische aandoening die gepaard gaat met ernstige, pulserende hoofdpijn. Getroffenen worden vaak enorm beperkt in hun levenskwaliteit en hebben veel last van het ongemak. Tijdens een migraineaanval worden bepaalde hersengebieden geactiveerd, wat gepaard gaat met veranderingen in de doorbloeding en de activiteit van neurotransmitters. Wetenschappers geloven dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol spelen bij migraine. Hoewel er verschillende manieren zijn om het ongemak te verlichten, is er nog geen remedie gevonden die iedereen betrouwbaar helpt. Een nieuw onderzoek naar ketamine bij acute migraineaanvallen ziet er veelbelovend uit.

Wat gebeurt er tijdens een migraineaanval?

Tijdens een migraineaanval worden bepaalde gebieden in de hersenen, zoals de nervus trigeminus, overactief en zenden pijnsignalen uit. Tegelijkertijd verwijden de bloedvaten in de hersenen zich, gevolgd door een ontstekingsreactie. Vaak gaat een acute migraineaanval gepaard met hevige hoofdpijn en misselijkheid en gevoeligheid voor licht, geluid en geur. Eén tot twee op de tien mensen krijgt ook migraine met aura, in welk geval ook neurologische symptomen zoals visuele stoornissen en moeite met spreken kunnen optreden.

Wat veroorzaakt migraine?

Waarom bepaalde mensen precies last hebben van migraine is nog niet bekend. Er lijkt een genetische component in het spel te zijn, omdat het vaak generatie op generatie voorkomt.

De triggers van migraine kunnen variëren, maar er zijn enkele gemeenschappelijke factoren die een rol spelen. Slaapgebrek of stress kunnen bijvoorbeeld leiden tot een aanval; de stofwisseling van bepaalde hersencellen is verstoord door veranderde genetische factoren. Migraine kan worden uitgelokt door hormonen, maar ook door vochttekort, de consumptie van bepaalde voedingsmiddelen en dranken of medicijnen. Zintuiglijke prikkels, zoals fel licht of harde geluiden, kunnen ook leiden tot een aanval.

En het weer kan ook een rol spelen.

En het weer heeft ook invloed op migrainepatiënten. Onlangs presenteerden onderzoekers hun bevindingen op het jaarlijkse congres van de Europese Academie voor Neurologie. Daarmee ondersteunt de wetenschap wat lijders al lang ervaren, namelijk dat bij ongeveer de helft van alle mensen die aan migraine lijden, veranderingen in weersomstandigheden aanvallen kunnen uitlokken of bestaande hoofdpijn kunnen versterken.

Recent onderzoek suggereert ook dat migraine verband kan houden met veranderingen in de darmgezondheid, waardoor de aandacht voor voeding bij migrainepatiënten is toegenomen.

Migraine heeft echter niet alleen lichamelijke gevolgen, maar kan ook leiden tot aanzienlijke psychologische stress. De constante zorg voor een migraineaanval en de beperkingen in het dagelijks leven kunnen leiden tot angst, depressie en sociaal isolement. Daarnaast vormt de aandoening voor veel mensen met migraine een uitdaging in hun werkende leven. Regelmatig ziekteverzuim en verminderde productiviteit kunnen problemen veroorzaken op de werkplek. Flexibele werktijden, ergonomie op de werkplek en het vergroten van het bewustzijn over migraine kunnen de situatie voor mensen met migraine verlichten.

Wie heeft er last van?

In Zwitserland heeft één op de tien mensen last van migraine. In Duitsland is dat zelfs 18 procent van de volwassenen en 10 tot 12 procent van de kinderen. Migraine komt voor in alle leeftijdsgroepen. Vrouwen hebben echter ongeveer twee keer zo vaak last van migraine als mannen. Dit zou kunnen wijzen op een relatie met vrouwelijke geslachtshormonen. Vaak is migraine bij vrouwen gerelateerd aan de menstruatiecyclus en treedt het tegelijk met de menstruatie op.

Wat helpt bij migraine?

Er zijn twee benaderingen voor de behandeling van migraine. Ten eerste acute behandeling, dat wil zeggen de behandeling van symptomen tijdens een aanval. Ten tweede profylactische behandeling, dat wil zeggen het voorkomen van migraine.

Bij de acute behandeling worden pijnmedicijnen zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) en triptanen vaak gebruikt. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om anti-emetica tegen misselijkheid te nemen om de aanval door te komen. Omdat zintuiglijke prikkels zoals fel licht of harde geluiden de pijn verergeren, helpt het ook om tijdens een acute aanval op een donkere, rustige plek te blijven.

Een onderzoek van de Harvard Medical School naar de invloed van verschillende kleurenspectra toonde aan dat niet elke kleur licht hetzelfde effect heeft. In het onderzoek was groen licht met een golflengte van 530 nanometer in staat om de pijn van een migraineaanval bij sommige proefpersonen te verminderen. Het gebruik van groen licht als effectieve therapie tegen migraine vereist echter verdere (klinische) studies bij aanzienlijk meer patiënten.

Ketamine - veelbelovende resultaten in klinisch onderzoek

Het verdovingsmiddel ketamine is mogelijk een ander veelbelovend doelwit voor de behandeling van migraine, volgens een studie die onlangs is gepubliceerd in het tijdschrift Regional Anesthesia and Pain Medicine. Ketamine is een analgaesicum dat al tientallen jaren met succes wordt gebruikt voor de behandeling van chronische pijn, hoewel de precieze werkingsmechanismen nog niet bekend zijn. De hoop is echter dat het ook de pijnversterkende circuits in de hersenen kan losmaken tijdens een migraineaanval.

In het onderzoek werden patiënten onderzocht die een migraineaanval hadden gehad.

In het onderzoek werden patiënten behandeld van wie de migraineaanvallen niet konden worden voorkomen met profylactische methoden en die niet reageerden op gebruikelijke medicijnen voor acute aanvallen. De resultaten zijn veelbelovend - bijna de helft van de proefpersonen beoordeelde de ketamine spray die ze gebruikten tijdens migraineaanvallen als zeer effectief. Nog eens 39 procent vond het enigszins effectief en bijna driekwart gaf aan dat het effect beter was dan dat van andere migrainemedicijnen. Maar er waren ook tijdelijke bijwerkingen: vermoeidheid en wazig zien kwamen het meest voor. Andere bijwerkingen waren cognitieve stoornissen zoals verwarring, levendig dromen en hallucinaties. Een ander probleem is het potentiële risico op verslaving. Daarom moet ketamine spaarzaam en niet te regelmatig worden gebruikt, anders kunnen langetermijngevolgen (blaasontsteking) optreden.

Mensen met frequente of ernstige migraineaanvallen zijn beter geholpen met profylactische behandeling. Ook hier zijn er verschillende opties, maar tot nu toe is er geen pasklare remedie. Bepaalde medicijnen, zoals bètablokkers, antidepressiva of anti-epileptica, hebben effect bij sommige migrainepatiënten. Daarnaast kunnen niet-medicamenteuze benaderingen zoals ontspanningstechnieken, stressmanagement en veranderingen in levensstijl een belangrijke rol spelen. Het is belangrijk dat elk individu de remedies vindt die voor hem of haar werken.