Meta onder druk - Deel 5: Alles of niets

Sun Microsystems. Gaat er geen belletje rinkelen? Je bent niet alleen. Toch was Sun in zijn bloeitijd een techgigant van 200 miljard dollar. Toen miste het bedrijf de boot. In 2009 werd het uiteindelijk voor een belachelijke prijs overgenomen door Oracle. Vandaag herinnert niemand zich Sun. De voormalige bedrijfscampus in Californië is nu het hoofdkantoor van Meta. Maar toen Mark Zuckerberg er in 2012 introk, verwijderde hij het oude bord met het Sun-logo niet. In plaats daarvan draaide hij het gewoon om en sloeg zijn Facebook-duim op de voorkant - als een waarschuwende herinnering aan hoe snel het geluk kan keren in Silicon Valley.

Dat was tien jaar geleden. Vandaag de dag vecht Zuckerberg met hand en tand om te voorkomen dat Meta de volgende Sun wordt. Ik heb de verschillende problemen van Meta in mijn serie belicht: De oncoolheid van Facebook, Instagram's stervende wortels./a>, de-dreiging-van-China en de oorlog met Apple. Het vijfde en laatste deel gaat over Zuckerbergs grootste gok tot nu toe, de Metaverse. Op het spel staat niets minder dan de toekomst van zijn bedrijf. Alles of niets.

Als je de vorige aflevering hebt gemist, kun je die hier vinden:

Ok Mark, je hebt mijn aandacht

Ik zit in mijn ruime kantoor van 80 vierkante meter met uitzicht op een bergmeer. Ik typ deze regels op mijn gebruikelijke Logitech MX Keys. Voor me zweeft een groot gebogen scherm in de lucht - op comfortabele afstand. Daarop staat de gebruikersinterface van mijn MacBook, met al mijn programma's en bestanden. Met een gebaar kan ik wisselen tussen mijn computer en een vergadering op een zwevende console op tafel. Ik voel me als Tom Cruise in Minority Report.

De hele scène speelt zich niet af in de fysieke werkelijkheid, maar in de virtuele werkelijkheid. Op mijn hoofd zit de Quest Pro, de nieuwste headset van Meta. Het is bedoeld om een nieuw tijdperk in te luiden in de manier waarop we met technologie omgaan. In tegenstelling tot de meeste andere headsets kan de Quest Pro me niet alleen in volledig virtuele werelden sturen. Als ik overschakel op mixed reality, filmen camera's de fysieke wereld om me heen en projecteren die in real time terug in de headset. Zo kan ik ook mijn kantoor bij het bergmeer verruilen voor mijn echte kamer, waar de virtuele schermen nu zweven. De vermenging van de twee werkelijkheden is indrukwekkend - de virtuele onderdelen staan zo stil als een rots in de kamer omdat de Quest Pro mijn beweging volgt. Niets flikkert of wiebelt. De camera's volgen zelfs mijn gezichtsuitdrukkingen. In virtuele vergaderingen ziet mijn komische avatar eruit waar ik in de fysieke wereld kijk. Als ik lach, lacht hij ook.

De technologie is nog niet volledig ontwikkeld. De resolutie, verversingssnelheid en kwaliteit van de doorgeefcamera's zijn niet goed genoeg. Het ecosysteem van apps is tot nu toe ook piepklein. Het praktische nut van de Meta Quest Pro buiten spellen is dan ook gering en het is vooral een te dure etalage voor het concept van Meta. Maar voor al mijn scepsis over de huidige stand van de technologie en de Metaverse: Ik merk dat ik me onwillekeurig verwonder. Het is een heerlijk futuristische ervaring om je te bewegen in virtuele en gemengde werelden. Voor het eerst begin ik de visie van Mark Zuckerberg te begrijpen.

Wall Street gelooft niet in de Metaverse

De meta-CEO steekt meer geld in de ontwikkeling van virtuele, gemengde en augmented reality dan wie dan ook. Hij heeft in 2022 ongeveer tien miljard in de Metaverse gestoken. Dat is een absurd hoog bedrag, zelfs voor een van de grootste techbedrijven ter wereld. De naamsverandering van Facebook naar Meta eind 2021 is veelzeggend: Zuckerberg is er vast van overtuigd dat we op een dag veel tijd zullen doorbrengen in de Metaverse en daar zijdelings reclame zullen consumeren - zoals gebruikers dat nu doen op Facebook en Instagram. Hoe lang dit gaat duren blijft onduidelijk, Zuckerberg spreekt van vijf tot tien jaar.

Deze tijdshorizon bevalt Wall Street helemaal niet. Vergeleken met de piek van 378 dollar in september 2021 zijn de aandelen van Meta met meer dan 70 procent gekelderd. Tegenwoordig wordt het verhandeld voor ongeveer 100 dollar. Dit ondanks het feit dat de techgigant nog steeds zeer winstgevend is. Veel backers geloven niet in Zuckerbergs toekomstvisie. Als vertegenwoordiger van hen schrijft Brad Gerstner, CEO van het investeringsfonds Altimeter, in een open brief: "Een investering van meer dan 100 miljard in een onbekende toekomst is eng, zelfs naar Silicon Valley maatstaven," en roept Meta op om zich in plaats daarvan weer te richten op zijn kernactiviteiten en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. In het algemeen, zegt hij, is het bedrijf te groot geworden en moet het efficiënter worden.

Het probleem met open brieven als deze: Ze zijn op zijn best symbolisch. Mark Zuckerberg bezit de meerderheid van de stemrechten in zijn bedrijf. Hij alleen kan de koers van Meta bepalen - ten goede of ten kwade. Elk jaar probeert de raad van bestuur de invloed van Zuckerberg te beperken. Elk jaar overstemt hij alle anderen en is de zaak dood. In het laatste winstgesprek in oktober ging hij tenminste in op de zorgen van Wall Street: "Ik begrijp dat veel mensen het niet eens zijn met onze investering in de Metaverse. Maar voor zover ik kan zien, wordt het een heel belangrijk iets. Mensen zullen hier over tien jaar op terugkijken en praten over hoe belangrijk ons werk was."
Geen kans om hem op andere gedachten te brengen.

Zuckerberg haalt de broekriem aan

Suckerberg lijkt zich niet geheel ongerust te maken over de wankelende aandelenkoers. Begin november kondigde hij verregaande bezuinigingsmaatregelen aan: 11 000 werknemers zullen hun baan verliezen - dat is 13 procent van het totale personeelsbestand. Het is een van de grootste ontslaggolven in de geschiedenis van Silicon Valley. Het feit dat het slechts een gedempte verontwaardiging heeft veroorzaakt is omdat Meta het slim heeft gecommuniceerd. Zuckerberg zocht geen excuses, maar nam zijn verantwoordelijkheid. De getroffen werknemers krijgen een royale ontslagvergoeding, een doorlopende ziektekostenverzekering voor zes maanden en hulp bij het zoeken naar werk. Dit staat in schril contrast met Twitter, waar Elon Musk zijn ontwikkelaars publiekelijk denigreert en hen ontslaat met onpersoonlijke e-mails of zelfs per tweet. Ter vergelijking: de aanpak van Meta lijkt weloverwogener en respectvoller.

Wie nu denkt dat Mark Zuckerberg geklapt is en minder investeert in de Metaverse vergist zich: de afdeling "Reality Labs" die hiervoor verantwoordelijk is lijkt grotendeels gespaard te blijven van ontslagen. Het zijn andere divisies waar de hamer neerkomt: de talloze headhunters die tijdens Corona nieuwe ingenieurs wierven zijn overbodig geworden. De mislukte videogespreksweergave "Portal" wordt geschrapt. Ook andere hardwareprojecten zoals twee smartwatches van Meta zijn afgeblazen. De ontslagen zijn dus geen verwijdering van virtual reality, maar een poging om het bedrijf daarop te richten. Volgens Zuckerberg moet Meta "slanker en efficiënter" worden en zijn middelen concentreren op enkele gebieden zoals reclame, kunstmatige intelligentie en de Metaverse.

De Meta CEO heeft geen andere optie dan de vlucht te nemen. Op dit moment spoelen Facebook en Instagram nog massaal geld in de kas. Maar ze zijn over hun hoogtepunt heen en zijn overgeleverd aan hardwarefabrikanten als Apple. Vroeg of laat zal Meta zijn oude platforms moeten vervangen door iets nieuws. En Zuckerberg is ervan overtuigd dat virtual reality zijn redding is - niet in de laatste plaats omdat hij daar de kans heeft om ook de hardware te controleren.

Te veel te snel op een te wankele basis

Of de gigantische weddenschap lukt, hangt af van drie factoren:

1. Doen virtual reality (VR), mixed reality (MR) en augmented reality (AR) als technologieën hun intrede?
2. Hebben Meta's legacy platforms genoeg vermogen om de "reality labs" te financieren tot de Metaverse winstgevend wordt?
3. Kan Meta zich staande houden in de VR-business tegen krachtige concurrenten als Apple?

De antwoorden op deze vragen zijn speculatie. Ik zal op dit punt een persoonlijke beoordeling wagen:

De technologie van VR en MR is fascinerend. Mochten de headsets ooit lichter zijn en een hogere resolutie hebben, dan kan ik me voorstellen dat ik ze regelmatig gebruik. Het concept van AR is ook boeiend - een bril waardoor je de fysieke wereld kunt zien zonder door camera's te gaan en die kunt verrijken met virtuele elementen. Meta onderzoekt vanuit beide richtingen en gelooft dat VR, MR en AR uiteindelijk zullen samensmelten in één apparaat. Naast hardware moet er ook een ecosysteem van software zijn, dat momenteel veel te klein is. Inhoudelijke moderatie in virtuele werelden is een andere zaak - pesterijen en beledigingen krijgen een geheel nieuwe dimensie in de metaverse. Net als in de fysieke wereld moeten er wetten zijn, controlemechanismen en consequenties voor afwijkend gedrag. De weg naar dit alles lijkt me lang. Heel ver.

Te ver. Slechts een jaar nadat Facebook werd omgedoopt tot Meta, staat het bedrijf al enorm onder druk. Zuckerberg moet tegenwind hebben verwacht toen hij de enorme investering in de Metaverse aankondigde. Maar hij had waarschijnlijk niet verwacht dat de waarde van zijn bedrijf op de beurs met meer dan 70 procent zou kelderen. Als hij in de toekomst nieuw kapitaal nodig heeft, kan dat moeilijk worden. Tegelijkertijd daalt de populariteit van Facebook en Instagram, en dalen de advertentie-inkomsten op de platforms. Daarnaast worstelt Meta met Apple's App Tracking Transparency en de groeiende concurrentie van TikTok. Ik denk daarom niet dat Zuckerberg lang genoeg het nodige geld kan verbranden om VR, MR en AR winstgevend te maken. Vooral omdat de ontwikkeling traag verloopt. De Quest Pro is geen revolutie ten opzichte van de twee jaar oude Quest 2. Het virtuele sociale media platform Horizon Worlds heeft zoveel bugs dat Meta moet zijn eigen werknemers dwingen het te gebruiken.

En dan is er die andere dreiging die opdoemt: het gerucht gaat dat Apple in 2023 zijn eigen MR-headset zal lanceren. CEO Tim Cook ziet een groot potentieel in de technologie, maar is voorzichtiger dan Mark Zuckerberg. "Ik weet niet zeker of de gemiddelde persoon zelfs maar weet wat de Metaverse is," hij zei onlangs. Ik denk dat de strategie van Apple beter zal uitpakken dan die van Meta. In plaats van gedachteloos all-in te gaan, heeft Tim Cook een stabiele basis gebouwd en zijn bedrijf beter gepositioneerd op het gebied van privacy. Klantvertrouwen is vooral belangrijk in virtual reality. Ik moet regelmatig apps toegang verlenen tot camera's en microfoons in mijn Meta Quest Pro headset. Ik word misselijk bij de gedachte dat Meta die gegevens beheert - het bedrijf dat in het verleden niet bepaald bekend stond om het respecteren van mijn privacy. Als ik een alternatief van Apple had, zou ik deze verkiezen.

Snel bewegen en jezelf breken

Ik kan me natuurlijk vergissen in mijn beoordeling. Misschien lukt het Mark Zuckerberg, ondanks alle kritiek, om zijn Metaverse tot stand te brengen en de concurrentie te overtreffen. Hij is gewend aan scepsis; in het begin geloofde bijna niemand in Facebook. Maar juist dit succes maakt hem ook doof voor gerechtvaardigde twijfels over zijn toekomstvisie. De meta-CEO lijkt te leven in zijn eigen virtuele werkelijkheid waarin geen plaats is. Hij is geobsedeerd door het idee om de volgende evolutie van het internet te creëren en te domineren.

Zuckerbergs blinde ijver is gevaarlijk. Voor de samenleving enerzijds, als Meta slaagt. Ik huiver bij de gedachte dat virtual reality in handen van één man zou kunnen komen - een technologie die de privacy van mensen veel dieper binnendringt dan alle andere daarvoor. Aan de andere kant, voor Meta, als de weddenschap niet lukt. Het is een groot risico om in zo'n vroeg stadium zoveel geld te investeren in een nieuwe technologie. Uiteindelijk zou Mark Zuckerberg een martelaar kunnen worden. Een drijvende kracht die zijn eigen bedrijf opoffert om VR, MR en AR vooruit te helpen - om uiteindelijk ingehaald te worden door andere bedrijven zoals Apple. Het roekeloze motto "Beweeg snel en breek dingen" zou uiteindelijk Meta's eigen nek kunnen breken. Ik zal over tien jaar een pelgrimstocht naar Palo Alto maken om te zien of iemand het Meta-bord op Hacker Way heeft omgedraaid.