Kopieerbeveiliging: de eeuwige strijd van de muziekindustrie
Of het nu gaat om audiocassette, DAT, gebrande CD's of digitale downloads: De muziekindustrie heeft zich verzet tegen elke technologie die gebruikt kan worden om muziek op te nemen of te kopiëren. Soms met twijfelachtige methoden. Streaming heeft veel veranderd - maar niet alles.
Tot de jaren zeventig gaat alles goed in de wereld van de muziekindustrie. Muziek wordt geperst op platen. Andere geluidsdragers spelen vrijwel geen rol. Vinylplaten zijn goedkoop voor de platenmaatschappijen om te produceren, maar onmogelijk voor particulieren om te kopiëren.
Dit verandert met de magnetische band, die zijn weg naar de huizen vindt in de vorm van spoelbanden, audio- en videocassettes. Met magneetband is het niet alleen mogelijk om af te spelen, maar ook om op te nemen. Zo begint een lange strijd tussen degenen die muziek kopen (of niet) en degenen die het verkopen.
Audiobanden: De morele club
In eerste instantie is de situatie niet bijzonder dramatisch. Bandmachines met een hoge geluidskwaliteit zijn duur en vooral te vinden in studio's. De compact cassette is al in 1963 uitgevonden, maar levert lange tijd slechte geluidskwaliteit. Cassetterecorders worden vooral gezien als dicteermachines.
In de jaren zeventig neemt de geluidskwaliteit echter toe, onder andere door bandmateriaal met minder ruis en Dolby-ruisonderdrukking. Maar bovenal concurreren Japanse hifibedrijven op kwaliteit. Een cassetterecorder is nu beslist meer dan een dicteerapparaat. Met de Walkman in de jaren tachtig wordt de cassette bovendien de eerste geluidsdrager die draagbaar gebruikt kan worden.
De British Music Industry Association (BPI) besluit dat het tijd is om te handelen. Het lanceert in 1980 een campagne met de slogan "Home Taping Is Killing Music". Het logo toont een schedel in de vorm van een cassette. Dit was bedoeld om het geweten van de mensen aan te spreken.
Bron: Shutterstock
Dus, volgens de BPI is iedereen die zijn eigen vinyl op cassette opneemt om de muziek onderweg te beluisteren of om te voorkomen dat de plaat slijt, bezig de muziek om zeep te helpen. Niemand gelooft deze overduidelijke onzin. De campagne is bekend, maar slaat de plank mis. Het meest memorabel zijn de talrijke parodieën zoals "Home Cooking Is Killing Restaurants". Mijn persoonlijke favoriet: "Home Taping Is Skill in Music", verwijzend naar de kunst van het maken van een goede mixtape.
Bij audiocassettes is er technisch gezien geen manier om het kopiëren te stoppen. Bij videocassettes wel: de kopieerbeveiliging van Macrovision stuurt een ruissignaal dat in het origineel onmerkbaar is, maar de opname onbruikbaar maakt. Het geheel is te zien in actie in een video van Technology Connections.
Digital Audio Tape (DAT)
De digitalisering van muziek begon al eind jaren zeventig in opnamestudio's en vond halverwege de jaren tachtig zijn weg naar huiskamers. Aanvankelijk via de CD-speler, die een puur afspeelapparaat blijkt te zijn, geheel naar de smaak van de muziekindustrie. Maar tegelijkertijd werden pogingen ondernomen om de voorheen analoge cassette te digitaliseren. Daarmee zouden particulieren hun eigen digitale opnamen in uitstekende kwaliteit kunnen maken. In 1986 ontwikkelde Sony een recorder voor DAT (Digital Audio Tape) cassettes die klaar is voor massaproductie.
Bron: Shutterstock
Maar de marktintroductie is vertraagd. Niet omdat de technologie niet volwassen is. Integendeel: DAT is te goed. De hoge kwaliteit van de opnamen heeft de muziekindustrie in rep en roer gebracht. De RIAA, de Amerikaanse muziekindustrievereniging, wil de invoering van de "gevaarlijke" technologie koste wat kost voorkomen - en verklaart Japan de oorlog.
Oorlog?
Oorlog? Een drastische woordkeuze, maar Stanley Gortikov, de voorzitter van de RIAA, drukt zich net zo drastisch uit. Hij schrijft verschillende "open brieven aan Japan". Daarin richt hij zich eigenlijk tot de Japanners zelf ("jullie van Japan"), niet tot Sony, het bedrijf dat DAT ontwikkelde. De eerste van deze brieven leest alsof de Japanners van plan zijn Pearl Harbor opnieuw aan te vallen. Een moord wordt voorbereid, het slachtoffer is de muziekindustrie. De producent van Japan noemt Gortikov een moordenaar, DAT een moordwapen. In het artikel hoor je duidelijk de grief dat Japan de technologische suprematie heeft overgenomen - maar de goede muziek komt nog steeds uit Amerika! Hij beschuldigt Japan als land ervan de initiatiefnemers - de Amerikanen - te verachten. Dit blijkt uit het feit dat er in Japan 2400 mediatheken zijn, waar je zelfs CD's kunt lenen. Nu staat DAT "klaar om onze grenzen binnen te vallen" en de Amerikanen kunnen niet anders dan bang zijn dat er weer een industrie "vertrapt of uitgebuit" zal worden.
Bron: Billboard, 6.9.1986
Na de Japanners als zodanig te hebben afgedaan, adviseert Gortikov hem de dialoog niet te weigeren. Wat de RIAA eist: elk DAT-apparaat moet een chip hebben ingebouwd die auteursrechtelijk beschermde opnamen herkent en in deze gevallen het kopiëren weigert. CBS heeft hiervoor al het "CopyCode Scanner Systeem" ontwikkeld. Dit werkt echter niet goed: enerzijds produceert het hoorbare filtereffecten, anderzijds voorkomt het kopiëren niet betrouwbaar.
De DAT-fabrikanten komen als tegenvoorstel met hun eigen kopieerbeveiligingsmethode: Het Serial Copy Management System. Dit staat het privé kopiëren van gekochte muziek toe en voorkomt alleen kopieën van kopieën. Het wordt er door de Amerikaanse wetgever doorheen gezwaaid. Maar dit is niet genoeg voor de Amerikaanse muziekindustrie. In 1990 is er een class action lawsuit tegen Sony, en de labels brengen hun muziek niet uit op DAT. Een ironische voetnoot: Sony is sindsdien zelf onderdeel geworden van de Amerikaanse muziekindustrie door de overname van CBS.
Dit alles leidt ertoe dat DAT min of meer doodgeboren is. Met één uitzondering: de muziekindustrie zelf gebruikt DAT vaak en met plezier. In de studio's worden de digitale banden gebruikt voor de eindmix.
MiniDisc
Waarschijnlijk is DAT niet alleen mislukt door de weerstand van de muziekindustrie. De technologie is complex, duur en schiet zijn doel voorbij voor veel particulieren die geen behoefte hebben aan studiogeluidskwaliteit. Voor deze mensen ontwikkelde Sony de MiniDisc, die in 1992 op de markt kwam. Het heeft een sterk gecomprimeerd formaat waarvan de geluidskwaliteit hoorbaar inferieur is aan de cd, althans in het begin.
De muziekindustrie is veel relaxter over de MiniDisc dan over DAT. Dit kan te maken hebben met de geluidskwaliteit. Maar het heeft vooral te maken met het feit dat na jarenlang getouwtrek over DAT al het nodige is geregeld. Een paar dagen voordat de eerste MiniDisc speler uitkwam, werd de Audio Home Recording Act (AHRA) van kracht. Dit is een wet die de legaliteit van DAT regelt, maar die ook kan worden toegepast op de MiniDisc.
Daarom moeten MiniDisc apparaten ook de kopieerbeveiliging SCMS implementeren. Bovendien verplicht de AHRA fabrikanten tot het betalen van licentiekosten - zowel voor de apparaten als voor de media. Ondanks deze onderhandelde voordelen willen de Amerikaanse platenmaatschappijen hun muziek niet op MiniDisc uitbrengen. Sony BMG blijft het enige grote label dat actief voorbespeelde MiniDiscs ondersteunt.
CD
Het succes van de MiniDisc blijft relatief bescheiden, deels omdat er kort na zijn uitvinding interessantere alternatieven opduiken. Tegen het eind van de jaren negentig worden CD-branders betaalbaar en wordt het zichtbaar eenvoudiger om zelf audio CD's te maken. De dagen van de cd als puur afspeelmedium zijn geteld.
Bron: Raimond Spekking / CC BY-SA 4.0 (via Wikimedia Commons)
De muziekindustrie heeft nu een probleem. De kopieerbeveiliging die de AHRA voorschrijft voor digitaal opgenomen muziek is niet effectief voor cd's. Dat komt omdat de wet alleen van toepassing is op apparaten die primair bedoeld zijn om muziek digitaal op te nemen. Dit geldt duidelijk niet voor een computer met ingebouwde recorder. Dit apparaat hoeft dus niet de SCMS-kopieerbeveiliging te implementeren. Dit betekent weer dat de bescherming heel gemakkelijk te omzeilen is. De software hoeft alleen het informatiebit, dat aangeeft of de geluidsdrager beveiligd is, te veranderen van 0 naar 1.
.
De industrie is dus druk aan het sleutelen aan nieuwe kopieerbeveiligingsmethoden. En volledig falen.
De kopieerbeveiliging XCP, die kort daarna de bijnaam "Sony-Rootkit" krijgt, veroorzaakt grote commotie. CD's met deze kopieerbeveiliging installeren ongevraagd hulpsoftware als ze in een Windows PC worden gestopt. Deze software ontzegt kopieersoftware de toegang tot de CD. Daarvoor moet het permanent op de achtergrond draaien. Bovendien verbergt de kopieerbeveiliging bestanden en mappen die een "$sys$" in hun naam hebben. De kopieerbeveiliging werkt dus met dezelfde methoden als malware. Technisch gezien is het gereedschap een rootkit. Criminele hackers vragen zich daarom geen twee keer af en misbruiken XCP als gateway voor hun malware.
Overigens schendt de kopieerbeveiligingssoftware zelf het auteursrecht door open-source componenten te bevatten zonder zich aan hun licentievoorwaarden te houden. Maar dat is slechts bijzaak in dit schandaal.
Er zijn andere kopieerbeveiligingen die op een vergelijkbare manier werken. De Youtuber VWestlife heeft er een aantal getest. Het resultaat: Ze zijn niet alleen een veiligheidsrisico, ze zijn ook niet goed als kopieerbeveiliging.
De kopieerbeveiligingsprocedures voor CD's zijn een last voor de klanten. Hun bestaan was navenant kort, ze bestonden slechts van 2005 tot 2007. Maar de vraag blijft: Wat is er in de muziekindustrie terechtgekomen? Hoe kon het zover komen?
Het geheel is alleen begrijpelijk tegen de achtergrond van een andere technische ontwikkeling: het delen van bestanden.
Bestand delen
Het kopiëren van cd's alleen zou waarschijnlijk draaglijk zijn geweest voor de muziekindustrie. Maar bijna gelijktijdig met de CD-brander deden twee andere uitvindingen hun intrede: MP3 en dit vreemde ding dat internet heet. De combinatie van deze factoren verandert de muziekmarkt sterk.
Wanneer muziek wordt opgeslagen als MP3, wordt de benodigde ruimte enorm verminderd in vergelijking met ongecomprimeerde audio. De bestanden worden zo klein dat albums in enorme aantallen op de harde schijf kunnen worden opgeslagen. En ze zijn ook zo klein dat ze, met een beetje geduld, over het internet verstuurd kunnen worden.
In 1999 gaat Napster online, een software voor het delen van bestanden - ontwikkeld door een tiener. Napster werkt met een gedecentraliseerd peer-to-peer netwerk waarbij alle gebruikers zowel uploaden als downloaden. Het is het perfecte instrument voor de ongecontroleerde verspreiding van muziek. Binnen korte tijd bereikt het file-sharing platform miljoenen gebruikers, en talloze soortgelijke tools schieten uit de grond.
Promotors van de muziekindustrie zijn niet blij met Napster.
Vertegenwoordigers van de muziekindustrie zijn woedend.
Steve Heckler, Sony Pictures Entertainment: "De industrie zal alle stappen nemen die nodig zijn om zichzelf en haar inkomstenstromen te beschermen. Het zal die inkomstenstromen hoe dan ook niet verliezen. Sony zal agressieve stappen ondernemen om het te stoppen."
Sony zal Napster blokkeren bij de bron, bij de provider en bij de PC, en het zal dat zeer agressief doen omdat er te veel op het spel staat,.
Dit verklaart de meedogenloosheid van de CD-kopieerbeveiligingsprocedures. De platenmaatschappijen voeren zo'n bittere oorlog tegen file sharing dat ze hun eigen klanten als collaterale schade nemen.
De bedreiging voor de inkomsten uit het delen van bestanden is reëel. Hoewel cd's begin jaren negentig nog steeds erg goed verkopen, slaat de voorheen snelle groei om in een daling. Vanaf 2006 storten de inkomsten dramatisch in.
Napster moet zijn activiteiten al in 2001 staken. Ook andere netwerken voor het delen van bestanden worden van het net gehaald. Maar ondanks talrijke politie-invallen en sluitingen verliest de industrie de strijd tegen het delen van bestanden. De gedecentraliseerde technologie maakt het onmogelijk om tegen alles en iedereen op te treden. Bovendien is het niet altijd zo duidelijk of de aanbiedingen daadwerkelijk illegaal zijn.
Online winkels
Mensen downloaden muziek van internet. Dat dit geld bespaart, dat verloren gaat voor de muziekindustrie en muzikanten, is één ding. Maar velen zouden ook muziek downloaden als het niet gratis was. Want het is een praktisch gebruik in combinatie met mobiele MP3-spelers.
Het duurt jaren voordat de muziekindustrie beseft dat digitale bestanden niet alleen een gevaar maar ook een kans zijn. Pas met de Apple iTunes Store was er een eenvoudige, legale downloadmogelijkheid. Deze is beschikbaar in de VS vanaf 2003, in Duitsland vanaf 2004 en in Zwitserland vanaf 2005. Voor deze downloads gelden echter tal van beperkingen. In de beginjaren zijn alle bestanden beveiligd met DRM en kunnen ze alleen worden gebruikt op een beperkt aantal Macs. Bovendien heeft de iPod een gesloten bestandssysteem - de muziek op de mobiele speler kan niet zomaar naar een harde schijf worden gesleept.
.
In een open brief (ja, alweer) schrijft Apple CEO Steve Jobs dat DRM nodig was om de vier grote platenmaatschappijen aan boord te krijgen, die 70 procent van alle muziek controleren. Jobs pleit voor het intrekken van DRM, onder andere omdat het de muziekpiraterij niet zou kunnen stoppen. Al was het maar omdat CD's geen DRM hebben en 90 procent van de muziek in 2007 nog steeds op CD wordt gekocht. Zelfs met iTunes zelf is het mogelijk om van de DRM-beperkingen af te komen door de nummers op een CD te branden en ze terug te rippen. Volgens Apple is slechts 3 procent van de liedjes op een gemiddelde iPod sowieso afkomstig uit iTunes en dus DRM-beveiligd. De rest komt van geripte cd's of van een soort file-sharing bronnen.
In feite stapt de muziekindustrie af van het idee om de distributie via DRM te controleren. In hetzelfde jaar dat EMI zijn muziek DRM-vrij uitbrengt, volgen de andere grote labels. Betaalde downloads worden aantrekkelijker als de bestanden niet alleen op bepaalde apparaten gebruikt kunnen worden. De downloadverkoop zal de komende jaren sterk toenemen, maar zal de verliezen van de cd-business niet kunnen compenseren.
Streaming
Met de komst van streamingdiensten verandert alles weer helemaal. Het is waar dat streamingdiensten ook beveiligd zijn tegen kopiëren. Ik kan alleen een gedownload Spotify nummer gebruiken met een geldig Spotify abonnement. Maar streaming is zo handig dat ik dat accepteer. Als ik de muziek altijd en overal kan afspelen, geef ik er niet meer zoveel om dat ik elk liedje fysiek bezit en er alles mee kan doen. Dat is waarschijnlijk hoe de meeste mensen zich voelen.
Daarom heeft streaming een einde gemaakt aan de voortdurende strijd tussen muziekluisteraars en de muziekindustrie. Beide partijen krijgen wat ze willen. De muziekindustrie verdient weer vet geld en luisteraars hebben op elk moment toegang tot vrijwel elk liedje ter wereld.
Dus, vrede, vreugde en geluk? Nee. De inkomsten stromen - en nemen snel toe - maar de manier waarop ze verdeeld worden is allesbehalve bevredigend. De muzikanten komen er slecht vanaf. Vooral voor de kleine en middelgrote bands zijn de streaming inkomsten een slechte grap. Ze kunnen er onmogelijk van leven.
Dit ligt overigens niet uitsluitend aan Spotify & Co, want Spotify betaalt de muzikanten niet rechtstreeks. De streamingdienst betaalt de rechthebbenden, dat wil zeggen de platenmaatschappijen en distributeurs. Zij geven op hun beurt een deel door aan de musici - hoeveel en volgens welke regeling is niet openbaar bekend. Ze hebben dus deals met zowel Spotify als de muzikanten die regelen hoe de inkomsten worden verdeeld. In deze video legt Spotify de geldstromen in detail uit.
Na de overname van EMI door Universal zijn er nog maar drie grote muzieklabels, die samen ongeveer 70 procent van de inkomsten genereren. Er zijn minder grote labels dan er grote streamingdiensten zijn. En elke streamingdienst moet ze alle drie hebben. De grote labels hebben dus langer invloed. Ze hebben enorme macht bij onderhandelingen. Spotify maakt elk kwartaal miljarden dollars aan inkomsten, maar nog steeds nauwelijks winst.
Wat heeft dit alles te maken met kopieerbeveiliging? Het is eenvoudig: vanaf het begin is het belangrijkste argument van de muziekindustrie geweest dat zij de bewaarder is van de muziekcultuur. Het zet zichzelf graag neer als de promotor die goede muziek mogelijk maakt. Maar de manier waarop de streaming business verloopt laat zien dat de machtige spelers in de industrie niets geven om het bestaan van creatieve muzikanten. Het belangrijkste is dat de kassa klopt voor henzelf.
Er is vrede - maar alleen aan de oppervlakte
Vanaf het begin heeft de amusementsindustrie met alle middelen geprobeerd het kopiëren tegen te gaan. Decennialang was dat niet erg succesvol. Dit kwam deels door de methoden: ze waren gemakkelijk te omzeilen en brachten nadelen met zich mee voor de kopers, tot en met malware op de computer. Maar ook omdat de muziekindustrie weinig geloofwaardig was als moraalridder. Het was gemakkelijk te doorzien dat de grote spelers in de eerste plaats hun eigen sinecures veilig wilden stellen en minder de muziekdiversiteit wilden redden.
Vandaag lijkt op het eerste gezicht alles in orde: de muziekindustrie heeft DRM voor downloads en cd's laten vallen. Bij streaming accepteren gebruikers de kopieerbeveiliging omdat die hen nauwelijks beperkt in hun dagelijks leven. De oorlog tussen de luisteraars en de industrie is afgelopen.
Voor muziekmakers is de huidige situatie echter rampzalig. Streaming levert voor de overgrote meerderheid geen broodwinning op. Corona heeft ook de inkomsten uit concerten geminimaliseerd, en zelfs bij optredens zijn de minder bekende groepen afhankelijk van partners die hun voorwaarden dicteren.
"U hebt een systeem gecreëerd voor verrukkelijke geluiden, maar u veracht de makers van die geluiden," heeft RIAA-voorzitter Gortikov de Japanse producenten verweten. Maar het geldt eigenlijk veel meer voor de muziekindustrie zelf.
David Lee
Senior Editor
David.Lee@digitecgalaxus.chMijn belangstelling voor computers en schrijven leidde me relatief vroeg (2000) naar de technische journalistiek. Ik ben geïnteresseerd in hoe je technologie kunt gebruiken zonder gebruikt te worden. In mijn vrije tijd maak ik graag muziek waarbij ik mijn gemiddelde talent compenseer met een enorme passie.
