Het einde van een tijdperk: Hoe Bobby Kotick Activision Blizzard vorm gaf en verdeelde

Na meer dan 32 jaar als CEO Bobby Kotick vertrekt Activision Blizzard op 29 december 2023. Dit volgt op de aankoop van het bedrijf door Microsoft voor 68,7 miljard dollar /page/it-is-official-activision-blizzard-gehoert-jetzt-microsoft-29985. Naast Kotick verlaten ook andere bekende leidinggevenden van Activision Blizzard het bedrijf of gaan rapporteren aan Xbox-bazen. Met deze veranderingen wordt Activision Blizzard organisatorisch geïntegreerd in Microsofts groeiende portfolio van ontwikkelstudio's.

De verandering in het managementteam heeft een signaalwerking. Veel werknemers en fans van het bedrijf hopen op substantiële veranderingen met het vertrek van Bobby Kotick. Kotick is de afgelopen jaren immers een van de meest gehate persoonlijkheden in de videogamesindustrie geworden. Zijn meer dan drie decennia durende carrière als CEO wordt gekenmerkt door ongelooflijke successen, dubieuze zakelijke praktijken en talloze schandalen.

Van een failliet bedrijf naar een deal van 68,7 miljard

Eén ding moet je Kotick nageven: Hij is een briljant zakenman. In de afgelopen 30 jaar heeft hij Activision getransformeerd van een bijna failliet bedrijf tot een megaconcern van 70 miljard

Activision stond begin jaren negentig aan de rand van de afgrond. Het bedrijf ontwikkelde geen spellen meer, maar verkocht bedrijfssoftware en opereerde onder de naam Mediagenic. Kotick en zijn zakenpartners grijpen de kans en kopen een meerderheidsbelang in het bedrijf voor minder dan 500.000 dollar. Een jaar later wordt Kotick benoemd tot CEO.

Kotick verandert de bedrijfsnaam terug in Activision en verlegt de focus weer naar games. Onder leiding van Kotick scoort de uitgever in 1999 zijn eerste grote hit: "Tony Hawk's Pro Skater". In het begin van de jaren negentig trekt Activision de aandacht met licentiegames ("Spider-Man", "Star Wars") naast andere sportgames. In 2003 legt Kotick de basis voor een van de succesvolste gameseries aller tijden met de release van de eerste "Call of Duty". In 2006 koopt Activision de "Guitar Hero"-uitgever Redoctane en krijgt zo voet aan de grond in de op dat moment lucratieve markt voor muziekgames.

Maar dat was niet genoeg voor Kotick. Hij wilde toegang tot de bloeiende MMO markt. In 2006 zocht hij de dialoog met het Franse mediaconglomeraat Vivendi, wiens uitgeefdivisie Vivendi Games een bekende MMO-ontwikkelstudio in haar portfolio heeft: Blizzard Entertainment ("World of Warcraft"). Na lange onderhandelingen en regelgevende processen vond de fusie tussen Vivendi Games en Activision plaats in 2008, wat resulteerde in een nieuw bedrijf: Activision Blizzard.

Vivendi, het moederbedrijf van Vivendi Games, heeft op dit moment een meerderheidsbelang. In 2013 koopt Kotick een groot deel van de aandelen van Vivendi terug met behulp van een speciaal daarvoor opgericht bedrijf op de Kaaimaneilanden. Dit geeft hem nog meer macht in het bedrijf.

Koticks expansiehonger is echter nog lang niet gestild. In 2016 viel Activision Blizzard de markt voor smartphonegames aan met de overname van ontwikkelaar van mobiele spellen King ("Candy Crush"). De kosten: maar liefst 5,9 miljard dollar.

Het voorlopige hoogtepunt in de bedrijfsgeschiedenis van Activision Blizzard werd bereikt toen Kotick werd overgenomen door Microsoft. De deal van 68,7 miljard dollar is verreweg de grootste overname in de geschiedenis van videogames. Kotick zelf zal na zijn vertrek ook persoonlijk profiteren - de aandelen die hij bezit zullen na de overname ongeveer $400 miljoen waard zijn.

Betwistbare uitspraken vestigen de slechte reputatie van Kotick

Zo ver, zo kapitalisme. Wat Kotick heeft gedaan met Activision is in lijn met de principes van kapitalistische groeistrategieën. Misschien met uitzondering van het verhaal over de Kaaimaneilanden. Maar hij heeft het bedrijf groter en winstgevender gemaakt voor de aandeelhouders. Daarmee verschilt hij niet van duizenden andere CEO's. Waarom wordt Kotick dan zo gehaat door veel fans en werknemers?

Het begin van zijn slechte reputatie kan worden teruggevoerd tot kort na de fusie met Vivendi Games. In die tijd kondigde Activision aan dat verschillende gamereeksen van Vivendi voorgoed zouden worden geannuleerd. In een interview met MTV vertelt Kotick over de bedrijfsstrategie van Activision: "Als een spel niet de potentie heeft om elk jaar op elk mogelijk platform te worden geëxploiteerd, hebben we er geen interesse in".

Dat Activision niet bang is om franchises uit te melken tot de dood erop volgt, heeft Kotick bewezen met onder andere de ooit succesvolle "Tony Hawk's Pro Skater"-serie. Met jaarlijkse releases en grote schommelingen in kwaliteit werd de franchise op zijn laatst in 2007 met het rampzalige "Tony Hawk's Proving Ground" tegen de muur gezet. Een ander prominent slachtoffer van deze strategie is "Guitar Hero". Met ontelbare spin-offs en uitbreidingen heeft Activision tussen 2006 en 2011 niet alleen de franchise om zeep geholpen, maar ook de markt voor muziekgames als geheel oververzadigd en vernietigd.

Kotick's uitspraken op een bankconferentie in 2010 zijn ook legendarisch. Tijdens zijn optreden benadrukte hij dat zijn missie bij Activision was om "al het plezier uit de ontwikkeling van videogames te halen". In zijn bedrijf zou een cultuur van "scepticisme, pessimisme en angst" moeten heersen om zo "zuinig" mogelijk te blijven. Uitspraken die voor altijd in het collectieve geheugen van het gamepubliek gegrift staan.

Veel fans van videogames uitten destijds hun woede op Kotick met Photoshop-creaties. Het is vooral populair om de CEO af te beelden als een gepersonifieerde duivel met horens. In een interview met de New York Times in 2012 wordt Kotick boos over deze afbeeldingen. Hij vraagt fans ermee te stoppen omdat het zijn liefdesleven beïnvloedt: "Bedenk hoe het mijn datingleven beïnvloedt als de eerste foto die opduikt bij een Google-zoekopdracht mij als de duivel laat zien." Zoals verwacht heeft deze uitspraak de fans van Activision Blizzard verder aangezet tot het produceren van duivelsafbeeldingen van de CEO.

Interne machtsstrijd over "Call of Duty"

Dat Kotick serieus is over zijn "missie om al het plezier uit de ontwikkeling van games te halen" blijkt uit verschillende interne machtsstrijd. Waaronder in het geschil met de makers van de "Call of Duty" games Vincent Zampella en Jason West. In 2009, na het immense succes van de games, eisten ze betere voorwaarden voor zichzelf en hun ontwikkelstudio Infinity Ward - namelijk meer geld en meer creatieve vrijheid. Kotick ging akkoord, op voorwaarde dat de rechten op "Call of Duty" zouden worden overgedragen aan Activision Blizzard als de twee zouden worden ontslagen.

En zo komt het. Volgens getuigenis uit een latere rechtszaak, krijgen werknemers de opdracht om "vuiligheid over Jason en Vince op te spitten" zodat Kotick een reden heeft om ze te ontslaan. De twee worden uiteindelijk ontslagen en richten na een rechtszaak tegen Activision hun eigen studio op: Respawn Entertainment ("Titanfall", "Apex Legends").

De man die Blizzard vernietigde

Fans van met name ontwikkelstudio Blizzard koesteren grote wrok jegens Kotick. Velen zien hem als de reden waarom Blizzard niet meer is wat het geweest is. Onze collega Phil heeft in een artikel wat licht geworpen op de hele ondergang van Blizzard:

Na de fusie met Vivendi liet Activision de Blizzard-divisie aanvankelijk relatief zelfstandig opereren. Hoewel het onderdeel is van de nieuwe Activision-Blizzard constructie, geniet het grote vrijheid in de planning en ontwikkeling van games. Dit zal allemaal veranderen in 2018, wanneer Activision de druk op Blizzard zal opvoeren om zo kosteneffectief en efficiënt mogelijk te opereren. Er moeten meer spellen worden geproduceerd met minder mensen. In anonieme interviews met Kotaku gaven veel werknemers aan zich zorgen te maken over de toekomst van de studio. Koticks aanpak met "jaarlijkse releases die op alle platforms worden gekannibaliseerd" past niet bij Blizzards "release it when it's ready" filosofie.

Dit jaar realiseren Blizzard-fans zich ook dat er iets is veranderd binnen het bedrijf. In december kondigde Blizzard aan dat het de e-sports-evenementen voor zijn MOBA-game "Heroes of the Storm" voorgoed zou schrappen. Tijdens de jaarlijkse Blizzcon-conferentie presenteert het bedrijf "Diablo Immortal" - een mobiele spin-off van de pc-gameserie "Diablo". Dit wordt gevolgd door boegeroep en beschuldigingen dat Blizzard zijn community voor pc's verwaarloost om de mobiele markt te exploiteren voor kortetermijnwinst.

Een jaar later kondigt Bobby Kotick aan dat het bedrijf een "recordjaar" achter de rug heeft. Kort daarna worden ongeveer 800 werknemers ontslagen. De Blizzard-divisie, die in tegenstelling tot de ontwikkelstudio's van Activision al lange tijd geen hitgame meer heeft geproduceerd, kreeg ook harde klappen.

De Blizzard-werknemers > werden ontslagen.

De Blizzard-werknemers die overblijven zullen moeten leven met extra bezuinigingsmaatregelen. Volgens een rapport van Bloomberg zijn veel werknemers ongelukkig met hun lage loon in 2019. Vooral testers van QA en de klantenservice verhongeren letterlijk. In uitgelekte interne chats bespreken werknemers hoe ze geld kunnen besparen door maaltijden over te slaan om hun huur te betalen. Ondertussen incasseert Kotick een salaris van 40 miljoen dollar in hetzelfde jaar.

Beschuldigingen van misbruik binnen het bedrijf

Kotick beleefde zijn grootste crisis als CEO in 2021, toen Activision Blizzard werd aangeklaagd door de Californische arbeidsinspectie. De beschuldigingen: het bedrijf discrimineert vrouwelijke werknemers systematisch. Daarnaast ondersteunt Activision Blizzard een cultuur die vrouwen veracht en seksueel misbruik mogelijk maakt.

De meeste beschuldigingen hebben betrekking op de Blizzard-divisie. Volgens het rapport komen ongepaste aanrakingen en andere vormen van seksuele intimidatie vaak voor in het dagelijks werk en op feestjes. Een vrouwelijke werknemer pleegt zelfmoord als gevolg van seksuele intimidatie tijdens een bedrijfsuitje. Meestal heeft het wangedrag van de daders geen consequenties.

Kotick houdt destijds vol dat hij niets wist van deze incidenten. Hij kondigt een bedrijfsbreed plan aan om de cultuur van seksueel misbruik aan te pakken. Ook vraagt hij de Raad van Bestuur om zijn bonussen te schrappen en zijn salaris te verlagen tot het minimum.

De Wall Street Journal publiceerde in november 2021 een rapport waarin stond dat Kotick goed op de hoogte was van vele aanrandingen en een verkrachtingszaak. Volgens interne documenten heeft Kotick de Raad van Bestuur en andere leidinggevenden bewust niet ingelicht om de incidenten te minimaliseren. Kotick zelf wordt er in het rapport ook van beschuldigd verschillende vrouwelijke werknemers te hebben misbruikt. In 2006 bedreigde hij bijvoorbeeld een vrouwelijke assistent met de dood door middel van een spraakbericht. In 2007 ontsloeg Kotick ook een stewardess in zijn privéjet omdat ze had geklaagd over ongepaste seksuele avances van de piloot.

Veel werknemers van Activision Blizzard hebben zich georganiseerd nadat de beschuldigingen openbaar waren gemaakt. Er zijn stakingen die consequenties eisen voor het managementteam. De Raad van Bestuur en de meerderheid van de aandeelhouders steunen CEO Bobby Kotick, zelfs na het rapport van de Wall Street Journal. In reactie hierop hebben ongeveer 1.000 werknemers een petitie ondertekend waarin ze eisen dat Kotick het bedrijf onmiddellijk verlaat. Het mocht niet baten.

Waar moeten we heen met al het geld?

In de tussentijd is de rechtszaak rond de beschuldigingen van misbruik bij Activision Blizzard geschikt. De rechtbank heeft een overeenkomst bereikt met Activision Blizzard. Om de rechtszaak te schikken moet het bedrijf ongeveer 54 miljoen dollar betalen "om de getroffen werknemers direct te compenseren en de kosten van de rechtszaak te dekken". Voor een megaconcern van 70 miljard dollar is dit een onbeduidend bedrag. Als tegenprestatie erkent de rechtbank dat de beschuldigingen van seksuele intimidatie en discriminatie bij Activision Blizzard niet zijn bevestigd. De rechtbank erkent ook dat er geen bewijs is van wangedrag door Bobby Kotick.

Alles Eind goed, al goed voor Bobby. Sterker nog. Achteraf gezien bleek het hele schandaal rond de beschuldigingen van misbruik een echte zegen voor Kotick. Na het rapport van de Wall Street Journal in november 2021 daalde de waarde van het aandeel Activision met 15 procent. Door de lage aandelenkoers begon Microsoft kort daarna gesprekken met Kotick over een mogelijke overname. En ongeveer zes maanden nadat het bedrijf was aangeklaagd door de Californische arbeidsinspectie, kondigde Microsoft aan dat het Activision Blizzard kocht voor 68,7 miljard dollar.

Wat gaat Bobby Kotick nu doen na zijn periode bij Activision? In zijn afscheidsbrief onthult de CEO zijn plannen nog niet. Hij bedankt zijn medewerkers en is er trots op dat hij een omgeving heeft gekoesterd die "inspiratie, creativiteit en een niet aflatende toewijding aan uitmuntendheid bevordert". Volgens geruchten wil Kotick de videogamesindustrie de rug toekeren en zijn miljarden gebruiken om bij voetbalclub West Ham United te gaan werken.