"The Darkest Files" is nu al een van de meest indrukwekkende verhalende games van het jaar

Kim Muntinga

28-3-2025

Vertaling: machinaal vertaald

Foto's: Kim Muntinga

"The Darkest Files" biedt geen grote actie, geen spektakel. Het is een sfeervolle visuele roman waarin ik een onderzoeker en nazi-jager word, en een intense, historisch gebaseerde spelervaring over onderdrukking, vergeten en herinneren.

Ik zit aan een oud bureau. Voor me liggen vergeelde dossiers, verklaringen van hedendaagse getuigen, een verslag van een oude strafzaak. Ik speel Esther Katz, een jonge openbare aanklager in het West-Duitsland van de jaren vijftig. Mijn missie: nazimisdaden aan het licht brengen en de daders voor het gerecht brengen.

Wat begint als een spannende misdaadthriller is eigenlijk een serieus, deprimerend en zeer actueel spel. "The Darkest Files" stuurt me op een reis door de echte Duitse geschiedenis - en maakt van mij een onderzoeker in een tijd waarin velen liever zwegen.

Ik lees, onderzoek, interview overlevenden, ga de confrontatie aan met voormalige nazi's - en realiseer me al snel: dit spel wil niet vermaken. Het wil herinneren. Het wil dat ik in het reine kom met het onvoorstelbare.

En dat is precies wat het voor mij heeft gedaan.

Een blik in het verleden: Duitsland in de jaren vijftig

"The Darkest Files" speelt zich af in een tijd waar nauwelijks over gesproken wordt - niet op school, niet in films en al helemaal niet in videogames. Het verhaal begint ongeveer tien jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. West-Duitsland ligt niet meer in puin, integendeel: het beleeft het zogenaamde "economische wonder". Mensen bouwen weer op en kijken naar de toekomst - en velen zouden het liefst vergeten wat er tussen 1933 en 1945 is gebeurd.

Maar dat betekent niet dat de daders verdwenen zijn. Velen van hen hebben een nieuwe baan - als beamer, leraar, rechter of politieagent. Slechts enkele processen tegen nazimisdadigers worden ooit gehouden. De juridische herwaardering van de Holocaust en de concentratiekampen staat nog in de kinderschoenen.

Dit is precies het klimaat waarin het spel me plaatst. Ik werk als jonge aanklager in een land dat het verleden het liefst onderdrukt. Mijn collega's hebben hun eigen zaken en problemen. Maar we streven allemaal hetzelfde doel na en werken als nazi-jagers. De maatschappij reageert vaak vijandig op ons werk.

Ik ontvang anonieme dreigbrieven, word bespuugd op straat, voel afwijzing en openlijke wrok. Getuigen zijn bang, zwijgen of liegen, of vertellen me slechts halve waarheden tijdens het verhoor. De dossiers die ik open, vertellen over gruwelijke daden - heel zakelijk, heel nuchter.

Wat het spel me op indrukwekkende wijze laat zien is dat het niet alleen moeilijk was om bewijs te vinden - het was ook gevaarlijk om überhaupt vragen te stellen. Het verleden was niet alleen pijnlijk - het was ook politiek zeer beladen.

"The Darkest Files" neemt echte historische zaken en verweeft ze in een fictief maar authentiek verhaal. Ik heb niet het gevoel dat ik iets "speel". Ik heb het gevoel dat ik door een stuk werkelijkheid loop dat ongemakkelijk is geweest en lang over het hoofd is gezien.

Toen ik aan het spel begon, wist ik niet zeker wat ik moest verwachten. Zou het een klassiek point-and-click avontuur worden? Een interactieve roman? In feite zit "The Darkest Files" daar ergens tussenin - rustig, gefocust, maar nooit saai.

Mijn dagelijkse werk als Esther Katz bestaat voornamelijk uit nauwgezet onderzoekswerk: ik ontvang dossiers, lees getuigenverklaringen, rapporten en handgeschreven notities. Ik vergelijk informatie, trek dwarsverbanden en markeer tegenstrijdigheden. Er gebeurt veel in mijn hoofd. Want elk van deze verklaringen is niet alleen een stukje van de puzzel, maar ook een stukje van iemands lot.

Ik speel het geheel vanuit een eerste-persoonsperspectief - ik kijk door Esthers ogen. Soms zit ik achter mijn bureau, praat ik met mijn assistente Paula Fischer of informeer ik mijn baas Dr. Fritz Bauer over de lopende onderzoeken. Dit zijn minder bekende misdaden van het regime. Maar de Holocaust, de grote, systematische verschrikking, is altijd aanwezig. Het ligt als een donkere schaduw over elke verklaring, elk document dat ik open. Op andere momenten duik ik in oude herinneringen van mijzelf of van getuigen.

Ineens sta ik in mijn oude flat en kijk ik naar de buren. Of ik bevind me in een nazi-basis en ben getuige van een vreselijke moord. Deze scènes zijn intens, vaak beklemmend - en ze brengen de verhalen tot leven zonder ze in scène te zetten.

Als ik genoeg bewijs heb verzameld, voer ik verhoren uit. Ik stel de beschuldigden vragen, confronteer ze met hun eigen verklaringen of met bewijs dat hun leugens blootlegt. Wat ik hier mis is een soort blocnote waarin ik mijn gedachten vrij kan noteren.

Aan het eind van elke zaak stel ik de aanklacht op: Welke getuigenissen bewijzen de misdaad? Welk bewijs ondersteunt wat? Wie is verantwoordelijk? Het spel controleert mijn redenering in de rechtszaal. Ik moet het juiste document vinden uit een selectie van drie documenten of drie bewijsstukken combineren uit de aanwijzingen die ik heb verzameld.

Dat klinkt op het eerste gezicht eenvoudig - maar dat is het niet. Ik heb vaak verschillende teksten, protocollen en rapporten voor me liggen. Sommige spreken elkaar tegen, andere zijn vaag geformuleerd. Ik moet goed kijken: Wat is een echte last? Wat is slechts van horen zeggen? En welke verklaringen vullen elkaar zo aan dat ze samen een duidelijk beeld vormen?

Dit bewijs is de kern van het spel. Als ik het mis heb, wordt mijn redenering verworpen - dat voelt ongemakkelijk, maar het motiveert me. Ik wil het beter doen. Ik wil dat mijn beschuldiging blijft hangen.

Kargent, koel, krachtig: de sfeer van "The Darkest Files"

Wat me meteen opviel: "The Darkest Files" schreeuwt niet naar me. Het flikkert niet, het rommelt niet. In plaats daarvan is het stil - en daarom is het zo beklemmend. De presentatie is ingetogen, bijna spaarzaam, maar ongelooflijk coherent.

Het spel vertrouwt op komische graphics met een noir-look, die de duistere sfeer goed weergeeft. Het is gereduceerd en gestileerd. Mensen lijken hoekig, gezichten bijna popperig - maar dit is geen zwakte, maar een opzettelijke truc. Het schept afstand tot de gruwelijkheden die worden afgebeeld zonder ze te bagatelliseren. Het voorkomt voyeurisme en nodigt in plaats daarvan uit tot reflectie.

De kleuren zijn gedempt - veel grijs, blauw, oker, bleek licht. De ruimtes waarin ik rondloop zien er sober en authentiek uit: gangen, kantoren, het archief, de steriele verhoorkamer. Geen detail te veel, niets dat afleidt.

Het geluid is ook ingetogen maar effectief. Een subtiel achtergrondmuziekje begeleidt me door de cases - piano, strijkers, sombere soundscapes. Soms zijn er bewust lange momenten van stilte, en juist dan voel je het gewicht van het verhaal des te meer.

Wat vooral indruk op me maakte was het stemacteren: het is uitstekend. De stemacteurs hebben precies de juiste toon getroffen - zakelijk, geloofwaardig, maar nooit afstandelijk. In sommige verhoorsituaties had ik kippenvel, gewoon omdat het gesproken woord zoveel zei. Het is echter alleen in het Engels, met optionele Duitse ondertiteling. Dit stoorde me niet, maar het is wel een beetje jammer als je bedenkt dat het spel zich in Duitsland afspeelt.

Alles aan het spel is in het Engels.

Alles aan de presentatie lijkt goed doordacht: Niets wil schitteren, alles wil werken. En dat doet het ook.

Twee zaken, een epiloog - en een ervaring die blijft hangen

"The Darkest Files" is geen groot spel en wil dat ook niet zijn. Het verhaal is met opzet compact gehouden: Er zijn twee zaken, die elk één hoofdstuk beslaan, en een korte maar sfeervolle epiloog met een morele wending aan het eind.

Ik had ongeveer tien uur nodig omdat ik grondig heb gelezen, veel documenten heb vergeleken en de tijd heb genomen tijdens de hoorzittingen. Ik bleef ook aantekeningen maken voor deze test en probeerde verschillende bewijslijnen uit in de rechtszaal. Als je echter op de lagere moeilijkheidsgraad "verhaal" speelt - dus met meer hulp en duidelijkere aanwijzingen - kun je het spel in ongeveer vijf uur uitspelen. Voor degenen die het graag wat uitdagender en "opener" hebben, is er de "Investigator" modus, waarin je meer zelf moet combineren en interpreteren.

Dankzij de vrij korte speelduur had ik nooit het gevoel dat er iets ontbrak. De cases zijn dicht verteld, inhoudelijk sterk en zitten boordevol historische details.

"The Darkest Files" is mij ter beschikking gesteld door Paintbucket Games. Het spel is sinds 25 maart verkrijgbaar voor de pc.

Kim Muntinga

Editor

Kim.Muntinga@galaxus.de

Mijn interesses zijn gevarieerd, ik geniet gewoon graag van het leven. Altijd op zoek naar nieuws over darten, gamen, films en series.

Deze artikelen kunnen je ook interesseren