Onschuldig maar vervelend: hoe kinderen van pinwormen af kunnen komen

Ken je ze, je - mogelijk - onerkende huisgenoten in je darmen? Kleine, witte draadvormige pinwormen, slechts 3 tot 13 mm groot, die zich thuis voelen in de endeldarm. Speltwormen, medisch bekend als Enterobius vermicularis, komen veel voor. Over het algemeen wordt het gezien als een probleem voor kinderen, maar bijvoorbeeld in de Verenigde Staten is het een van de meest voorkomende parasitaire infecties: 12 procent van de hele bevolking zou pinwormen bij zich dragen. Voor West-Europa wordt geschat dat 20 procent van de kinderen op de kleuterschool en basisschool er last van heeft. Exacte cijfers zijn niet beschikbaar

Net als bij hoofdluis, is de Igitt-factor ook vrij hoog voor pinwormen. Vooral omdat de parasiet zich op een andere manier verspreidt dan zijn soortgenoten: hij verspreidt zich niet via de uitwerpselen. In plaats daarvan - en dit idee is echt ewwww: meestal 's nachts kruipen de vrouwelijke wormen uit de darm naar de bodem om ongeveer 10.000 eitjes in de anus (perianale regio) te leggen. "De kleverige, gelatineachtige substantie waarin de eitjes worden afgezet en de bewegingen van de vrouwelijke worm veroorzaken perianale jeuk. De eitjes kunnen tot drie weken overleven op oppervlakken bij normale kamertemperatuur," omschrijft MSD Manuals het verloop van de ziekte madeninfectie (Latijn: enterobiasis).

Hoe pinwormen worden overgedragen

De eitjes zijn meestal na enkele dagen niet meer besmettelijk, maar omdat de dragers meestal kleine kinderen en schoolkinderen zijn, houden ze de wormcyclus in stand: bij het krabben aan de jeukende anale streek komen de wormeitjes op de handen terecht, van daaruit via hand-mondcontact weer in het lichaam, waar ze uiteindelijk weer in de darm terechtkomen. Daar komen de larven uit, worden geslachtsrijp en kruipen weer uit de anus ... Een vicieuze cirkel. Maar het is niet alleen een kwestie van voortdurende herinfectie: de wormeitjes kunnen ook andere gastheren bereiken via bijvoorbeeld gedeeld speelgoed, besmet voedsel (zoals salade of fruit), deurklinken of de zandbak in de speeltuin, waar ze een nieuwe cyclus kunnen beginnen. Speldwormeitjes kunnen ook worden ingeademd via besmette grond en stof.

Wat zijn de symptomen van een pinwormbesmetting?

Voor veel lijders: helemaal geen. Anderen ervaren jeuk in de anus, vooral 's avonds of 's nachts als de vrouwelijke wormen actief eitjes leggen. De jeuk kan dan weer leiden tot onrustig slapen. Andere symptomen zijn buikpijn, diarree en misselijkheid. Bij meisjes kan de worm ook naar de vagina migreren en daar ontstekingen veroorzaken. Pijn, roodheid en jeuk in de vulva en vagina, vooral 's nachts, kunnen een teken zijn van pinwormen. In zeldzame gevallen en alleen bij een zware besmetting is ontsteking van de darmwand ook mogelijk bij beide geslachten.

De wormeieren op de anus (of op de handen) zijn niet zichtbaar met het blote oog. Wat je - soms - wel kunt zien in de ontlasting zijn de kleine witte wormpjes die zich verplaatsen. Zo kan enterobiasis vrij duidelijk worden vastgesteld - veel vaker en uiteindelijk sluitend gebeurt dit met de zogenaamde swabtest: s Ochtends wordt een strook tape op de anus van de getroffen persoon geplakt, aangedrukt en voorzichtig weer losgetrokken. Als dit op een glasplaatje wordt aangebracht, kan de kinderarts de wormeitjes onder de microscoop identificeren en de behandeling starten.

Waarom worden kinderen zo vaak besmet?

Volgens Deutsches Ärzteblatt hebben verschillende onderzoeken naar pinwormbesmetting deze risicofactoren vastgesteld bij kinderen tussen de vier en elf jaar: "Nauw sociaal contact, speelgoed of schrijfgerei in de mond stoppen en vooral nagelbijten (...) dragen aanzienlijk bij aan blootstelling aan Enterobius vermicularis in deze levensfase. Krabben in het anale gebied, ongecontroleerd anus-vinger-mond contact, onafhankelijke persoonlijke hygiëne zonder toezicht en weinig naleving van handen wassen voor het eten worden in verband gebracht met significant hogere infectiepercentages."

Doordat de eitjes van de pinworm zo kleverig zijn, hechten ze zich bijzonder goed aan de handen en onder de vingernagels - en wordt de infectieketen voortdurend in stand gehouden. Zelfs volwassenen zijn niet onaangetast: Als een kind besmet is, is de kans groot dat de rest van het gezin binnenkort ook geniet van de ongewenste darmkameraden.

Niet: Je doet er iets aan.

Behandeling van een pinwormbesmetting: wat helpt

Als een pinwormbesmetting is aangetoond, zal je kinderarts een middel voorschrijven dat meestal door alle familieleden wordt ingenomen. De werkzame stoffen mebendazol, pyrantelembonaat en pyrvinium embonaat behoren tot de anthelminthica die sinds de jaren 1950 zijn toegelaten. Alleen mebendazol werkt zowel op de wormeieren als op de volwassen wormen en hoeft maar één keer te worden ingenomen. De andere antihelminthica worden twee keer gegeven met een interval van twee weken. De medicatie wordt goed verdragen, maar er kunnen bijwerkingen optreden zoals maag- en darmklachten en hoofdpijn.De medicatie is niet goedgekeurd voor zwangere vrouwen.

Het goede is dat de behandelingssuccespercentages voor enterobiasis met meer dan 90 procent hoog zijn. De uitdaging is eerder om herinfectie of auto-infectie te voorkomen, schrijft het Deutsches Ärzteblatt.

En daarom zijn, naast behandeling met medicijnen, preventieve maatregelen altijd onderdeel van de behandeling van een pinwormbesmetting: Vingernagels moeten kort worden geknipt en regelmatig worden afgeborsteld, vooral bij kinderen die hun vingers nog vaak in hun mond stoppen. Wat ook helpt om de wormcyclus te doorbreken: was je handen zorgvuldig na het toiletbezoek en voor elke maaltijd, gebruik alleen handdoeken en washandjes voor specifieke personen (dus van dezelfde persoon), verschoon je pyjama en ondergoed regelmatig, voorkom krabben aan je anus en maak je geslachtsdelen dagelijks schoon.

Er staan een paar tips op internet over huismiddeltjes die pinwormen - zogenaamd - kunnen uitroeien: Knoflook, rauwe wortels, uien, zuurkool, blauwe bessen, kamillethee, grapefruitpitextract... Nu kun je uitgaan van de theorie: "Het kan geen kwaad, het kan geen kwaad" - of laat het daarbij. Want er is geen deugdelijk wetenschappelijk bewijs dat het eten van deze voedingsmiddelen alleen wormen uitroeit. Het Ärzteblatt schrijft in dit verband kort en bondig: "Darmspoelingen, "knoflookkuren", Karlovy Vary-zout of blindedarmoperaties (bij afwezigheid van blindedarmontsteking) zijn achterhaald." Het is beter om de hygiënemaatregelen te volgen en de beschreven remedies te nemen, die de cyclus (hopelijk) zullen doorbreken.

Waarom het ook voordelen heeft om een flat te delen met mensen en dieren

En als je nog steeds denkt "bah", laat me je dan vertellen: wormen en mensen hebben altijd al een gemeenschap gevormd die een flat deelt en bestaan al duizenden jaren naast elkaar - en niet alleen met pinwormen. Verschillende wormparasieten konden en kunnen zelfs het menselijke immuunsysteem trainen, wat betekent dat zowel de gastheer als de parasiet profiteren van de infectie, zoals deze studie laat zien. Tegenwoordig geloven veel wetenschappers zelfs dat het toenemende aantal allergieën en auto-immuunziekten zoals astma of neurodermitis niet alleen te wijten is aan de steeds hygiënischer leefomstandigheden. Het is ook te wijten aan het feit dat de meeste wormziekten zijn uitgeroeid in Noord- en Midden-Europa.

De pinworm kan niet van zulke goede dingen worden beschuldigd: Het is geen sparringpartner voor je immuunsysteem, want hij verblijft alleen in de darm en migreert - in tegenstelling tot andere wormsoorten - niet door het weefsel. Maar gelukkig zijn ze ook niet schadelijk voor je gezondheid. Het is alleen vervelend.