Opinie
Daarom draag ik als vader geen helm op de fietstocht .
van Martin Rupf
Ik kwam onlangs naar buiten als een vader die geen fietshelm draagt en kreeg daarvoor nogal wat klappen. Terecht? Een eye-opener in het buitenland.
Ik ben zo vrij om tijdens fietstochten met mijn kinderen geen fietshelm te dragen. Toen ik dit hier precies een maand geleden publiceerde, probeerde ik niet te provoceren, zoals veel lezers hebben aangenomen. Ik wilde gewoon licht werpen op het onderwerp rolmodel zijn en hoe ouders omgaan met regels en gedragsnormen.
Natuurlijk verwachtte ik wel wat reacties op mijn uitstapje. En toch was ik verrast door je meer dan 500 commentaren en vooral door hun soms heftige toon. Maar liefst 95 procent van de commentatoren hekelde mijn gedrag als onverantwoordelijk. Gebruiker "shy_lachi" schreef bijvoorbeeld: "Een hoofdwond, zelfs bij een ongeluk dat niet jouw schuld is, is een grove last voor een gezin. Als je geen helm draagt, leg je dit risico op aan het hele gezin" of "de-vechter": "Je schrijft zulke onzin en denkt dat je de wijsheid met een lepel hebt gegeten."Of in ieder geval met een snufje humor "Jason R": "Het is simpel: als je iets hebt dat het beschermen waard is, draag je een helm."Zelfs mijn redactiegenote Katja Fischer, zelf moeder van twee kinderen, voelde zich genoodzaakt mij in haar antwoord de riot act voor te lezen.
Maar heel af en toe ontmoette mijn "pleidooi voor meer ouderlijke ongehoorzaamheid" begrip. "mjakopp" zei bijvoorbeeld: "Als je probeert je kinderen in watten te wikkelen, zul je ze later des te harder zien slaan." Of "Lagi82" schreef: "Het is echt raar dat als je zonder helm naar de dorpswinkel gaat, je in deze commentaarcolumn meteen als doodskandidaat wordt behandeld. Persoonlijk maakt me dat meer bang."
In mijn omgeving sta ik er niet om bekend dat ik als een vlag in de wind van gedachten verander. Maar de talrijke reacties hebben me aan het denken gezet. Ben ik misschien verkeerd met mijn houding? Of zou het andersom kunnen zijn? Dat ik een redelijke mate van voorzichtigheid betracht, maar dat dit niet voldoende voorbeeldig is, zelfs ronduit nalatig, voor de gemiddelde meneer en mevrouw Zwitser?
Recentelijk ben ik met mijn familie op vakantie geweest . Via Rotterdam gingen we later naar Engeland. Al na een paar minuten in de Nederlandse havenstad viel het me op dat bijna alle fietsers zonder helm door de straten fietsten.
Onvermijdelijk moest ik denken aan mijn artikel en de reacties daarop. En ik geef het toe: een heel kleine, aangename voldoening verspreidde zich door mij. "De kers op de taart was een helmloze moeder die met haar peuter reed - ook zonder helm. Maar dat was nog niet alles: het kind zat op een kinderzitje dat op het stuur was gemonteerd. Dus als de moeder zou vallen, zou haar kind als het ware fungeren als een menselijke airbag. Dat ging te ver, zelfs naar mijn smaak. Zo heb ik nog nooit met mijn kinderen rondgereden (denk ik). Helaas was de moeder ons al gepasseerd voordat ik een kiekje kon maken. Maar uiterlijk nu was het me duidelijk dat ik mijn indrukken wilde, nee, moest delen met de Galaxusgemeenschap.
Te meer omdat ik ervan genoot in Rotterdam te kunnen fietsen zoals ik wilde, zonder van alle kanten scheef aangekeken te worden. Twee dagen lang huurde ik een bakfiets en zette mijn kinderen erop - zonder helm.
Ik heb zelf, evenals mijn vrouw op een aparte fiets, geen helm gedragen. We wilden immers niet opvallen als stekelige toeristen uit Zwitserland of, in het ergste geval, zelfs de gewoonten van onze gastheren met voeten treden. Op onze tochten door de stad was het aantal fietsers met een helm op één hand te tellen.
Om eerlijk te zijn moet hier vermeld worden dat Rotterdam - zeker vergeleken met een stad als Zürich - een eldorado is voor fietsers. Er zijn overal aparte fietspaden en aparte verkeerslichten. Het kan dus gebeuren dat auto's iets langer moeten stoppen, zodat de fietsers ongestoord kunnen gaan rijden. Geen vergelijking met Zürich, waar ik me soms zo veilig voel als een kat in een kennel. Bovendien zijn er in Rotterdam nauwelijks hellingen en daarom rijden de fietsen - elektrische fietsen zijn er nauwelijks te vinden - met een gematigde snelheid. Samengevat: De kans op een botsing tussen twee- en vierwielers is verhoudingsgewijs klein.
De situatie is vergelijkbaar in Kopenhagen, de stad waar mijn moeder is geboren. Ook hier zie je stapels fietsers zonder helm - en dat in een miljoenenstad met veel auto- en busverkeer. En net als in Rotterdam zal dat ook in de Deense hoofdstad het geval zijn omdat de fiets dezelfde, zo niet hogere prioriteit krijgt.
Zo ver, zo goed. Maar hoe gaat het met het dragen van een helm in het minder fietsgekke Engeland? Na bijna een week op het platteland - waar praktisch geen fietsers zijn - en in stedelijke gebieden, kan ik zeggen: Ongeveer de helft droeg een helm. Aanzienlijk meer dan in Rotterdam.
Maar ook in Engeland schijnt de soort onverantwoordelijke voogden te bestaan. In het havenstadje Margate mocht ik bijvoorbeeld een foto maken van Paul die zijn dochter Nellie Bee op haar fiets rondrijdt - zij droeg tenminste een helm. Toen ik hem vroeg of ik een foto mocht maken voor een vervolgartikel over mijn "uitje zonder helm", lachte hij alleen maar en knikte. Of het lachen kwam door mijn vraag of eerder door het feit dat zoveel mensen in dit land zich kunnen opwinden over een niet-helmdragende vader, blijft zijn geheim.
De conclusie van mijn veldstudie in het buitenland: Als het gaat om het dragen van een helm is er niet DE ene juiste houding of HET ene juiste gedrag. De beslissing hangt veeleer af van het objectieve risico - d.w.z. specifiek de infrastructuur voor tweewielig verkeer - en uiteindelijk natuurlijk ook van de subjectieve veiligheidsbeleving. In die zin: met of zonder helm, rij met je hoofd op.
Titelbild: ShutterstockTwee keer vader, derde kind in het gezin, paddestoelenplukker en visser, hardcore toeschouwer, half-Deense en wereldkampioen blunderaar.