Hoe je je dagelijkse gemoedsrust kunt verbeteren

Ruwweg een derde van de kinderen en jongeren in Zwitserland ervaart stress (studie in het Duits). Dit verbaast me niet. Afhankelijk van de persoon komt sereniteit met volwassenheid... en die komt met de leeftijd. Ouderlijke druk, het streven naar prestaties, studiekeuzes, de zoektocht naar betekenis: de cultuur van hyperproductiviteit treft vooral jonge mensen. Het goede nieuws is dat meditatiemantra's je kunnen helpen om op elke leeftijd sereniteit te ontwikkelen.

Mantra's zijn zinnen of woorden die we in stilte of hardop tegen onszelf opzeggen. Het is gebruikelijk om deze woorden te reciteren tijdens meditatieoefeningen. Toch helpt meditatie je te kalmeren, je gedachten te ordenen en in een staat van sereniteit te komen.

De klank van de mantra werkt in op lichaam en geest

Weloverwogen gebruikt, kunnen meditatiemantra's meer zuurstof naar de hersenen brengen, de hartslag en bloeddruk verlagen, wat allemaal samen bijdraagt aan je goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. Zoals ze zeggen, het is wetenschappelijk bewezen.

Dat is tenminste de conclusie van professor Jai Paul Dudeja, directeur van de Amity University in Gurgaon, zoals hij schrijft in zijn wetenschappelijke paper Scientific Analysis of Mantra-Based Meditation and its Beneficial Effects, in 2017.

In zijn studie verwijst hij vooral naar de positieve effecten van bepaalde geluidsfrequenties op het lichaam en de geest. Aan de andere kant legt hij uit dat het woord "mantra" uit het Sanskriet komt. "Man" betekent "geest" en "tra" betekent "bevrijding". Een mantra is dus een combinatie van transcendentale klanken die ontworpen zijn om de geest te bevrijden van alle angsten van het materiële leven.

Volgens oude hindoegeschriften, voegt Dudeja eraan toe, speelt de mantra de rol van transformatie in potentiële energie. De "mantra" kan de goddelijke naam zijn, maar net zo goed "Om" of "Brahm Nad" of een ander woord uit andere geloven en religies.

Positieve effecten

Westerse oren twijfelen soms aan dit vreemde concept, dat zijn oorsprong heeft in het Verre Oosten. Ik stel voor dat je eens kijkt naar een artikel uit de National Library of Medicine, 's werelds grootste medische bibliotheek, gevestigd in de VS. Het geeft een samenvatting van de resultaten van vele andere onderzoeken naar de gezondheidseffecten van mantra's in combinatie met meditatiesessies.

In het kort zijn de gezondheidsvoordelen van meditatie op basis van mantra's aanzienlijk. Een investering van maximaal 20 minuten per dag gedurende een periode van drie tot zes weken zal je gezondheid aanzienlijk verbeteren. Als je gedurende langere tijd de juiste woorden op het juiste moment in de juiste situatie tegen jezelf zegt en deze combineert met meditatie, kan dit een positief effect hebben op stress, angst, hoge bloeddruk en ook op de werking van je immuunsysteem.

Bij deze oefening gaat het minder om de betekenis van de woorden dan om het geluid van de mantra's. Herhaaldelijk reciteren helpt je focussen op je ademhaling en opgaan in meditatie zonder afgeleid te worden door afleidende gedachten.

Het is ook niet nodig om de mantra 108 keer te chanten, zoals sommige oude yogateksten suggereren. Het geheim is regelmaat. In deze studie in het Duits van het Max Planck Instituut voor Cognitieve en Neurologische Wetenschappen in Leipzig uit 2021 ontdekten de wetenschappers dat pas na zes maanden onafgebroken meditatietraining een significante vermindering van stress werd waargenomen bij de proefpersonen. Sterker nog, na drie maanden was het effect, gemeten aan de hand van het niveau van cortisol dat in het haar aanwezig was, minimaal.

Zinnen die resoneren

Wat moet je precies zeggen? De bekendste mantra is de "Om". Er zijn veel variaties, afhankelijk van cultuur, religie en vakgebied. Meestal wordt het hardop uitgesproken als "Om" of zelfs "Aoum", waarbij je de laatste "m" accentueert.

In zijn traditionele betekenis weerspiegelt het woord de oorspronkelijke melodie van het universum.

Naast veel klassieke mantra's, zoals "Om Shanti Shanti Shanti" (een Sanskriet mantra die staat voor vrede), zijn er ook moderne versies die je kunnen helpen in je dagelijks leven. Studies zijn het erover eens dat meditatie op basis van mantra's helpt stress te verminderen, niet in de laatste plaats omdat het ons dwingt om stil te staan.

Zie ze als hulpmiddelen om je onafhankelijkheid en jezelf te versterken in de rustige en aangename frequentie van gesproken woorden. Je kunt ze aanpassen aan jouw behoeften, wat tot op zekere hoogte neerkomt op het ontwikkelen van je eigen mantra's. De wetenschappelijk bewezen voordelen zijn: je opnieuw op jezelf richten, afstand nemen, jezelf versterken en je voorbereiden op de verschillende situaties die het leven ons voor de voeten werpt.

Traditionele mantra's

• Om/Aoum: de "Om" vertegenwoordigt het geluid van het universum en symboliseert de absolute realiteit. Het kalmeert je door stress en angst te verlichten en je hartslag te vertragen.
• Om Shanti Shanti: "Shanti" betekent vrede in het Sanskriet. In combinatie met "Om" wordt het vaak gebruikt aan het einde van yogasessies om vrede en harmonie in en om je heen te brengen.
• Hare Krishna: deze mantra is gericht aan de god Krishna, die liefde, speelsheid en toewijding belichaamt. Het reciteren ervan helpt om je geest te openen voor grotere dingen.

• Sat Nam: deze betekent "Ik ben waar". Het kan worden aangeroepen om onszelf te verzekeren van de waarheid van onszelf en de wereld. Op een bepaalde manier brengt het ons terug naar de aarde.

  Sat Nam

• So'ham: dit is zoiets als zeggen "Ik ben dat". Het is goed voor meditatieoefeningen die zich richten op de adem. Spreek "so" uit als je inademt en "ham" als je uitademt, zodat je één wordt met jezelf en je lichaam tijdens de bewuste ademhaling.

Moderne mantra's

Als deze traditionele mantra's te esoterisch lijken, dan kunnen andere formuleringen je ook kracht geven voor alledaagse uitdagingen en alle situaties in het leven. Je kunt net zo makkelijk je eigen zinnen bedenken en er je persoonlijke mantra van maken. Het is belangrijk om dingen positief te formuleren, bijvoorbeeld door "Ik heb geen zorgen" te vervangen door "Ik ben zorgeloos". Moderne mantra's hechten meer belang aan betekenis. De inhoud heeft vaak de vorm van een affirmatie, zoals in de onderstaande voorbeelden:

• Ik ben genoeg;
• Ik heb controle over mijn gedachten en emoties;
• Ik ben veerkrachtig;
• Geniet van de reis en niet alleen van de bestemming;
• elke dag is een geschenk en een nieuwe kans;
• vooruitgang, geen perfectie;
• Ik ben tevreden met mijn verleden, mijn heden en mijn toekomst;
• Ik ben dankbaar voor wat ik heb;
• Ik kies ervoor gelukkig te zijn;
• Ik zeg niet "misschien" als ik "nee" bedoel.