Gezonde tanden zijn toch erfelijk? Bekende feiten over mondhygiëne op de proef gesteld

Tandverzorging is waarschijnlijk de eerste routine die we in ons leven leren haten: het begint met de eerste tand die zich pijnlijk uit onze kaken worstelt en eindigt pas met de laatste ademhaling door de kunstmatige derde tanden. Hoe ouder we worden, hoe uitgebreider en duurder de tandhygiëne wordt, er komen meer hulpmiddelen aan te pas en soms meer angstaanjagende apparaten die we zien en/of horen ratelen vanuit de tandartsstoel ...

Waarom doen we onszelf dit aan? Aan de ene kant weten we: We kunnen er niet omheen om onze tanden goed te verzorgen. Verwaarloosde tandverzorging en levensstijlkeuzes als roken leiden eerder vroeger dan later tot pijnlijke procedures. Anderzijds zijn tanden ons kapitaal. Een blik op Oostenrijk laat dit zien. Volgens een enquête is elke tweede persoon in Oostenrijk ervan overtuigd dat mooie tanden ons aantrekkelijker maken en 30 procent associeert zelfs professioneel en privé succes met mooie tanden. . Een internationale studie uit 45 landen vond ook: Bijna 79 procent van de respondenten beoordeelde de dagelijkse tandverzorging als "zeer belangrijk". Dat blijkt ook uit het feit dat in 2021 alleen al in Duitsland ongeveer 13,6 miljard euro werd uitgegeven aan tandheelkundige en orale verzorgingsproducten.

Ook al is er in Zwitserland een bovengemiddeld bewustzijn rond goede tandverzorging, toch vragen sommigen zich hier en daar af: zijn al die mondhygiënetoepassingen, hulpmiddelen en geheime tips echt nodig? In hoeverre rechtvaardigt de uitgebreide tandheelkundige zorg zichzelf en wat ervan kunnen we ook zelf redden? Hier zijn zeven tandverzorgingsfeiten onder de loep:

Tandverzorgingsfeit 1: Gezonde tanden worden (helaas) niet geërfd

. Laten we bij het begin beginnen ... Nog voor ons eerste melktandje, nog voor we geboren werden: met onze genen. Gezonde en witte tanden zijn erfelijk - nee, dat zijn ze niet!

Onze tanden zijn omgeven door een biofilm die verandert als hij wordt aangevallen door cariogene bacteriën en cariës kan zich daardoor verspreiden. In een twinstudie wilden onderzoekers uitzoeken of deze bacteriën erfelijk zijn of dat slechte tandhygiëne verantwoordelijk is voor hun verspreiding. Helaas is het resultaat duidelijk: hoewel sommige mondbacteriën erfelijk zijn, zijn cariësbacteriën dat niet. De onderzochte bacteriën kwamen eerder van te veel suiker.

De auteurs van de studie concluderen hieruit: het bacteriële milieu in onze mond is weliswaar erfelijk, maar dit effect is vooral in de vroege jeugd aantoonbaar. Dit betekent dat hoe ouder we worden, hoe minder we kunnen verwijzen naar slechte genen als we gebitsproblemen hebben, maar dat we voor onszelf moeten zorgen - en beter voor onszelf moeten zorgen.

Tandverzorgingsfeit 2: Melktanden hebben bijzonder intensieve zorg nodig

Het is verkeerd om te denken: Omdat een melktand toch weer uitvalt, heeft hij geen speciale tandverzorging nodig. Integendeel, een jonge tand heeft speciale zorg nodig omdat hij bijzonder gevoelig is voor tandbederf (volgens een studie treft het meestal de kiezen). In zijn boek "Auf den Zahn gefühlt" schrijft tandarts Stefan Fickl waarom dit zo is: "In tegenstelling tot blijvende tanden is de beschermende glazuurlaag van melktanden veel dunner en staan de tanden dichter op elkaar."De dunne glazuurlaag is een perfecte gelegenheid voor cariësbacteriën - en de nabijheid van de melktanden maakt het moeilijker om vullingen te bevestigen.

Waarom het ook belangrijk is dat de tanden en kiezen dicht bij elkaar staan.

Waarom het belangrijk is de tanden ook bij kleine kinderen in de gaten te houden, blijkt uit het vrij recente verschijnsel van krijtachtige tanden: deze verkalkingsstoornissen vertonen bruin- of geelachtige verkleuringen. Kinderen reageren vaak nogal gevoelig op deze tanden met het broze glazuur, meestal zijn de achterste kiezen aangetast. De technische term hiervoor is "molaire incisieve hypomineralisatie". Onderzoekers kennen de oorzaken van kalkrijke tanden nog niet. Ontharders uit drinkflessen en dummy's worden verdacht, schrijft tandarts Fickl in zijn boek. Een krijtachtige tand met defect glazuur gaat gepaard met een verhoogd risico op cariës. Bruine verkleuring, zelfs op een melktand, moet beslist in een vroeg stadium door een tandarts behandeld worden. Een krijtachtige tand op de eerste tand wordt vaak ook op de blijvende tand cariës.

Tussen de 60 en 90 procent van de cariësgevallen bij kinderen bevindt zich in de uitsparingen van de kiezen. Daarom kunnen de spleten van de kiezen ook bij melktanden met een plastic vernis worden afgedicht. In Zwitserland wordt het fluorescerende vernis alleen aanbevolen bij een verhoogd cariësrisico bij kinderen. De richtlijn "Fluorideringsmaatregelen voor cariësprofylaxe" van verschillende tandheelkundige verenigingen stelt echter heel duidelijk: "(...) het gebruik van een fluoridelak wordt niet aanbevolen..) leidde het gebruik van een fluoridelak tijdens de eerste zes schooljaren (...) tot een verminderde cariësprevalentie. Dit gold ook voor fissuurkitten". Je kunt het beste aan je tandartspraktijk vragen of zij sealants en fluoridevernis voor kinderen aanbevelen.

Wat je nog meer in gedachten moet houden als het gaat om tandverzorging voor kinderen met melktanden is samengesteld door onze collega Katja Fischer:

Tandverzorgingsfeit 3: Fluoridetandpasta is essentieel voor gezonde tanden

Fluoride in de tandverzorging is standaard in Zwitserland, maar toch komt er "controverse" voor, zoals staat in de "Update Fluoride" van het "Swiss Dental Journal SSO", nummer 130/9-2020: "Fluoriden en fluoride-bevattende producten worden in verband gebracht met niet-specifieke klachten zoals maagpijn, concentratieproblemen, hoofdpijn, enz. hoewel daar geen wetenschappelijke basis voor is. Recentelijk zijn er vaker vragen gerezen over de invloed van fluoriden op de cognitieve vermogens van kinderen."

Niemand hoeft in deze misvatting te geloven. Want het is een feit: tandpasta met fluoride is bijzonder goed voor onze tanden. Fluoride beschermt onze tanden omdat het het glazuur harder maakt en zo de weerstand van de tanden verhoogt. En dit is vooral belangrijk voor melktanden omdat, zoals gezegd, het tandglazuur van kinderen nog zachter is dan dat van volwassenen.

Fluoridebehandelingen worden daarom aanbevolen voor cariëspreventie - te beginnen in de kindertijd. Het Robert Koch Instituut schrijft hierover in het "Journal of Health Monitoring": "Aanbevelingen gaan ervan uit dat hoe vaker de tanden gepoetst worden met een fluoridetandpasta, hoe groter de vermindering van cariës."Er bestaan bijna 300 klinische onderzoeken die de klinische effectiviteit van fluoride bevestigen, en een meta-analyse van de Cochrane Collaboration ondersteunt dit.

En maak je geen zorgen over de colportage van de stof - fluoride is niet hetzelfde als fluor, het giftige gas. Vaak komen genoemde controverses voort uit het verwarren van de twee.

Voor het gebruik van fluoridetandpasta bij kinderen en volwassenen zijn de aanbevelingen in Zwitserland als volgt: Kinderen jonger dan twee jaar moeten hun melktanden tweemaal per dag laten poetsen met een tandpasta die tot 500ppm fluoride bevat. Voor oudere kinderen of kinderen met een verhoogd risico op tandbederf wordt tot 1000ppm fluoride in tandpasta aanbevolen. En volwassenen moeten gaan voor tandpasta met maximaal 1500ppm fluoride. Voor oudere mensen, blootliggende tandhalzen of na wortelkanaalbehandelingen gaan de aanbevelingen tot 5000ppm fluoride in tandpasta.

Tandverzorgingsfeit 4: Flossen is absoluut overbodig als cariësprofylaxe

. In het begin moet gezegd worden: er zijn goede argumenten voor flossen. Het verwijdert immers voedselresten en dus micro-organismen die mogelijk cariogeen kunnen werken. Maar ook daar moeten we ons niet te veel zorgen over maken. Want de onderzoeken naar de effectiviteit van tandzijde, waarmee we onze interdentale ruimtes mechanisch zouden moeten reinigen, zijn niet per se overweldigend.

De Duitse vereniging voor tand-, mond- en kaakhygiëne classificeert bijvoorbeeld poetsen met fluoridetandpasta als belangrijker. Volgens het genootschap is er onvoldoende bewijs voor het positieve, cariësprofylactische effect van flossen.

Ook is een flossen met fluoridetandpasta belangrijker dan flossen met fluoridetandpasta.

Een analyse door het Cochrane Instituut van twaalf hoogwaardige studies naar de effectiviteit van interdentale reiniging laat ook zien: Flossen biedt slechts een beperkte bescherming tegen plakvorming en gingivitis; bovendien was geen enkel onderzoek overtuigend over het positieve effect van flossen tegen cariësvorming.

Aan de andere kant, degenen die meer aandacht moeten besteden aan het schoonmaken van de interdentale ruimtes zijn parodontitis patiënten. Wel moeten ze interdentale borstels gebruiken in plaats van flosdraad - en ervoor zorgen dat ze de juiste maat hebben. Overleg vooraf met een tandarts is in dit geval ook aan te bevelen.

.

</p>

Tandverzorgingsfeit 5: Hoe vaker en langer we onze tanden poetsen, hoe beter

.

Deze uitspraak is slechts ten dele waar. Volgens professionele aanbevelingen leidt vaker en langer tandenpoetsen (meer dan twee keer per dag) tot een betere preventie van cariës. Dit staat in een richtlijn van de Duitse Vereniging voor Tand-, Mond- en Kaakgeneeskunde. Het genootschap bevestigt: Eén keer per dag tandenpoetsen leidt tot een gemiddelde plakreductie van 42 procent, na één minuut poetsen is een plakreductie van 27 procent te vinden en bij twee minuten poetsen 41 procent.

De auteurs van de richtlijn schrijven echter ook: "Er wordt gesuggereerd dat het cariësremmende effect waarschijnlijk niet zozeer afhankelijk is van de frequentie als wel van de kwaliteit van het tandenpoetsen," zodat het de "geoptimaliseerde individuele en systematische aanpak" van tandenpoetsen is die belangrijker is.

Hoewel de frequentie minder belangrijk lijkt in relatie tot de tandenpoetstechniek, zijn er toch minimumeisen: Het Austrian Health Portal beveelt hiervoor de "2x2 formule" aan: twee minuten je tanden poetsen na het ontbijt en voor het slapen gaan. Het optimum is om na elke maaltijd je tanden te poetsen, uitgedrukt in formules: "3x2" - drie keer per dag twee minuten lang. Het is belangrijk om niet meteen na het eten naar de tandenborstel te grijpen. Fruit, maar ook frisdranken en sommige koolhydraten brengen het neutrale klimaat in de mondholte uit balans, althans voor korte tijd, waardoor het glazuur kwetsbaarder wordt. Wacht daarom ongeveer 30 minuten voordat je je tanden poetst na het eten.

Dankzij dit alles moet je toch je tanden poetsen.

Danks dit alles kan geconcludeerd worden dat het niet zozeer een kwestie is van frequentie, maar van fluoride op zoveel mogelijk tanden krijgen. Even belangrijk: de verbindingen tussen de tanden. Tandbederf komt veel voor waar tandvlees en tanden samenkomen, dus moet je goed opletten hoe je die schoonmaakt.

Tandverzorgingsfeit 6: Kauwgom vervangt het poetsen

.

Wel, ja, althans gedeeltelijk. Kauwgom bespaart ons niet het dagelijks poetsen van onze tanden, maar als je geen tijd of middelen hebt om drie keer per dag je tanden te poetsen, kun je je mond spoelen met water of kauwgom gebruiken. De enige voorwaarde is dat de kauwgom suikervrij moet zijn.

Bij het kauwen op kauwgom wordt de speekselvloed gestimuleerd, en speeksel "versterkt het tandglazuur, heeft een antibacteriële werking en spoelt ook de ruimtes tussen de tanden", beschrijft tandarts Fickl in "Auf den Zahn gefühl". Studies hebben aangetoond: calciumhoudend kauwgom kan bijdragen aan de remineralisatie van tanden en kiezen en heeft een preventieve werking tegen cariës. Onderzoekers hebben in het Chinese Journal of Dental Research ook ontdekt dat fluoride-bevattende kauwgom een lichte toename veroorzaakt van de opname van fluoride in het tandglazuur. Suikervrije kauwgommen zijn dus een grondig nuttige aanvulling op de dagelijkse mondhygiëne, maar ze kunnen het tandenpoetsen nooit helemaal vervangen.

>

Tandverzorgingsfeit 7: Olietrekken bevordert de mondhygiëne

.

Zeer controversieel is het onderwerp olietrekken. De praktijk is vanuit de Ayurveda cultuur (waar het bekend staat als Gandusha, onderdeel van de zogenaamde Dhauti, een van de zes belangrijkste reinigingsoefeningen van Hatha Yoga) rechtstreeks in de schappen van drogisterijen terechtgekomen. Van degenen die dagelijks hun mond spoelen met een lepel lijnzaad-, sesam-, kokos- of andere plantaardige olie wordt gezegd dat ze een betere mondhygiëne en een betere gezondheid van het gebit hebben. De procedure zou bacteriën binden en zo de mondholte ontgiften en zelfs de tanden witter maken. Het moet gezegd worden: de studies over olietrekken zijn over het algemeen dun. Wetenschappelijk zijn in ieder geval positieve effecten op de mond- en tandhygiëne bewezen.

Zo werkt

de olietrekprocedure.

Dus onderzoeksresultaten komen tot de conclusie: olietrekken versterkt het tandvlees, waardoor ontstekingen minder vaak voorkomen. De auteurs vatten samen: "Olietrekken kan gebruikt worden als een preventieve maatregel voor een betere gezondheid van het gebit." In een andere studie werd aangetoond dat cariësbacteriën en Lactobacillus acidophilus in de mondholte aanzienlijk verminderden na slechts één week olietrekken. Wetenschappelijk bewijs voor een ontgiftende werking op de rest van het lichaam ontbreekt echter volledig.

En nu komt een grote maar: Het team van Medicijn Transparant is zeer kritisch over de dunne studiesituatie. Ze concluderen dat de studies die zijn uitgevoerd gebrekkig en niet overtuigend zijn. Vertrouwen op olietrekken als cariëspreventie is daarom geen goed idee.

</ahem>

Titelbild: shutterstock