Te veel suiker, te veel zout: zo ongezond is reclame op sociale media voor kinderen

Je moet niet alles geloven wat je in advertenties ziet. Dat klinkt eenvoudig. Maar als reclame gericht is op kinderen en jongeren, wordt het ingewikkelder. Vooral omdat jonge gebruikers tegenwoordig voortdurend worden geconfronteerd met subtiele marketinginhoud op sociale mediakanalen. De Universiteit van Wenen heeft nu in opdracht van het Oostenrijkse Ministerie van Volksgezondheid geanalyseerd in hoeverre zij worden blootgesteld aan reclame voor voedingsmiddelen en of deze geschikt is voor kinderen.

De resultaten van het onderzoek: Ongeveer de helft van de voedingsadvertenties op sociale media is expliciet gericht op kinderen en jongeren. Maar meer dan 70 procent is eigenlijk niet geschikt voor hen volgens het voedingsprofiel van de Oostenrijkse Nationale Voedingscommissie. Op basis van de voedingsrichtlijnen van de WHO is zelfs 81 procent niet toegestaan.

Concreet betekent dit dat de meerderheid van de gepresenteerde producten te veel vet, zout en/of suiker bevat. De grootste boosdoeners zijn chocolade, gebak, koekjes, dranken zoals limonade, kant-en-klaarmaaltijden en kant-en-klaarmaaltijden.

Foodmerken en influencers centraal

Een jaar lang, van juli 2021 tot juni 2022, analyseerden de onderzoekers reclamecontent op Instagram, YouTube, Tiktok en Twitch. Ze registreerden in deze periode 1605 artikelen en 3677 productpresentaties. Ze richtten zich op 61 van de grootste voedselmerken in Oostenrijk.

Tegelijkertijd analyseerden ze ook de voedingsmiddelen waarvoor de Duitstalige influencers met het grootste bereik reclame maakten. En hier komt een vergelijkbaar beeld naar voren: afhankelijk van het platform zou tussen de 57 en 73 procent van de producten niet geadverteerd mogen worden.

"Het grote aantal volgers, hun persoonlijke uitstraling en hun benaderbaarheid zijn bijzonder waardevol voor adverteerders," aldus een media release over het onderzoek naar het gebruik van influencers. Het is moeilijk om de reclame als zodanig te ontmaskeren. Het labelen van betaalde content als reclame is verplicht. "Door de persoonlijke en zeer directe aanspreekvorm vinden kinderen en jongeren het echter vaak moeilijk om ondanks de labeling onderscheid te maken tussen niet-commerciële en commerciële content."

Waar de grenzen van het onderzoek liggen

Omdat het onderzoek een inhoudsanalyse is, kan het geen uitspraken doen over de impact van de inhoud. Toch zijn de auteurs van het Centrum voor Volksgezondheid van de Universiteit van Wenen er zeker van dat reclame met een hoog vet-, suiker- en zoutgehalte het voedingsgedrag van kinderen en jongeren verandert. "Dit verhoogt het risico op het ontwikkelen van overgewicht en obesitas en mogelijk levenslange secundaire ziekten," zeggen ze. Andere onderzoeken hebben dit al aangetoond.

Het Oostenrijkse ministerie van Volksgezondheid, dat opdracht gaf voor het onderzoek, wil nu in ieder geval actie ondernemen. Bijvoorbeeld met checklists voor schoolcatering of kwaliteitsnormen voor kleuterscholen, bejaarden- en verzorgingstehuizen en bedrijven. Minister van Volksgezondheid Johannes Rauch heeft ook aangekondigd dat hij campagne gaat voeren voor de wettelijke regulering van voedselreclame. "We moeten vooral kinderen beschermen tegen de invloed van reclame," zegt hij. Het nieuwe onderzoek laat duidelijk zien: "Naast bewustmaking, versterking van gezondheidsvaardigheden en vrijwillige aanbevelingen, hebben we ook beperkingen nodig op voedselreclame die specifiek op kinderen en jongeren is gericht."