Filmrecensie "Lightyear": Tot in het oneindige - en nog veel verder

Opgelet: Er staan geen spoilers in deze recensie. Je leest alleen informatie die bekend is uit de reeds uitgebrachte trailers.

Het jaar is 1995: met "Toy Story" brengt Pixar Animation Studios de eerste volledig op de computer gemaakte animatiespeelfilm naar de bioscopen. De plot kan zo in een paar zinnen worden samengevat: In Andy's kinderkamer heeft zijn favoriete speelgoed, cowboysheriff Woody, de leiding. Maar een paar dagen voordat het gezin verhuist, krijgt Andy de ruimtewachter Buzz Lightyear voor zijn verjaardag. Het speelgoed in Andy's kamer is dolblij met hem, hij is immers uitgerust met de modernste verfijningen die een stuk speelgoed kan hebben. Woody, die plotseling niet langer Andy's onbetwiste nummer één speelgoed is, is minder blij. Het resultaat: ruzies, jaloezieaanvallen en groot drama volgen voordat Woody en Buzz beste vrienden worden.

Het feit dat Buzz bijna 30 jaar geleden snel Andy's gunst wist te winnen is geen toeval. Want Buzz is de hoofdpersoon in de film "Lightyear" - Andy's favoriete film in "Toy Story". Daarom heeft "Toy Story" in de afgelopen 27 jaar niet alleen drie vervolgfilms gehad, maar nu ook zijn eigen prequel, bij wijze van spreken, in de vorm van "Lightyear", die morgen in de Zwitserse bioscopen opent.

Twee dagen voor de officiële release mocht ik de film bekijken, die in dit land wordt uitgebracht voor kinderen vanaf zes jaar. Ik was nieuwsgierig: Zou ik de film eigenlijk aanraden aan ouders met kinderen zo oud als de mijne (zeven en negen)
.

Buzz, de perfecte held. Dapper, maar geen uitslover

Jonge ruimtewachter Buzz Lightyear vertrekt in zijn spaceshuttle naar de verre uithoeken van de ruimte. Maar is de beginnende astronaut, die door Star Command op de spannende missie wordt gestuurd, al opgewassen tegen de gevaren en taken in de ruimte? Buzz (in de Duitse versie ingesproken door "Game of Thrones" ster Tom Wlaschiha) strandt in werkelijkheid met zijn bemanning op een vijandige planeet 4,2 miljoen lichtjaar van de aarde. In zijn poging een weg terug naar huis te vinden door ruimte en tijd, wordt Buzz bijgestaan door een groep ambitieuze rekruten en zijn al even charmante en grappige robotkat Sox.

Het wordt al na een paar minuten duidelijk dat Buzz het in 1995 gemakkelijk had om Andy's gunst te winnen. Hij is slim, moedig en gevoelig tegelijk. Allesbehalve een uitslover en toch vol gedrevenheid en creatieve energie.

Waarom moet het geluid in bioscoopzalen altijd zo hard!

Maar op de een of andere manier is Buzz ook al heel snel eenzaam en geïsoleerd - en niet alleen omdat hij miljoenen lichtjaren van de aarde verwijderd is. Nee, hij vertrekt steeds weer op gevaarlijke missies, om vervolgens op de vijandelijke planeet te landen, nadat hij juist daarin gefaald heeft, telkens weer.

De plotlijn is inderdaad hanteerbaar. Zo hanteerbaar dat ik het eigenlijk aan een kind van zes zou toevertrouwen. Maar niet - zoals zo vaak het geval is - individuele sequenties, zoals wanneer wilde wezens schuimbekkend van woede Buzz en zijn team aanvallen, dat inmiddels is uitgegroeid tot vier mensen en een kat. Het zijn niet zozeer de scènes vol actie die zesjarigen hier en daar waarschijnlijk zullen overdonderen. Het is het lawaai. Het is niet de eerste keer dat ik me erger aan het volstrekt onevenredige volume in de bioscoop. Als het geluidsniveau al bijna ondraaglijk is voor volwassenen, wat een beproeving moet het dan zijn voor kinderen?

De stilte van het universum komt helaas veel te kort

Je vraagt je misschien af: moet ik alle vier de "Toy Story"-films gezien hebben om "Lightyear" te begrijpen? Ik - die geen van de films heeft gezien - kan deze vraag duidelijk ontkennend beantwoorden. Omgekeerd zouden de stijl en de wederopstanding van de grote held Buzz veel "Toy Story"-fans moeten aanspreken die nu in de bloei van hun leven zijn.

Terwijl de film vooral kinderen aanspreekt die van raketten, technologie en actie houden. Dat laatste is er inderdaad volop. Maar, belangrijk, ook niet te veel. Persoonlijk vond ik de rustige, stille momenten het mooist. Daar had veel meer van kunnen zijn. Een van de mooiste momenten voor mij was wanneer Izzi, die aan "astrofobie" lijdt - een soort hoogtevrees - door gewichtloosheid zweeft terwijl miljoenen sterren in de zwarte ruimte schitteren. Met de huidige mogelijkheden van animatiekunst denk ik dat er meer gedaan had kunnen, nee, moeten worden. Even dacht ik eigenlijk niet meer dat ik in een bioscoop was, maar in de oneindige uitgestrektheid van de ruimte.

Naar het einde van de 104 minuten durende film werd ik een beetje ongeduldig, omdat ik het gevoel had dat de plot nu kunstmatig werd uitgesleept. Niet voor het eerst kwamen de gebeurtenissen tot een dramatische (en wederom zeer luide) climax bij het waargenomen (goede) einde. En hoe bescheiden Buzz eigenlijk ook overkomt, naar mijn mening wordt hem iets te veel "Amerikaanse" heldenstatus opgelegd. Maar toegegeven: Er is iets heroïsch aan de manier waarop Buzz zichzelf de schuld geeft van de hele puinhoop waarin hij en zijn bemanning terecht zijn gekomen. Het drukt zwaar op zijn schouders.

Het team van Buzz bestaat immers helemaal niet uit superhelden. Integendeel, er zijn sympathieke amateurs aan het werk. En juist dat kan een mooie boodschap zijn voor kinderen. Je hoeft niet perfect en bovenmenselijk te zijn om grote dingen te bereiken. De helden van het sciencefictionavontuur hebben eigenaardigheden en angsten, en vooral kinderen kunnen zich waarschijnlijk perfect in hen inleven.

Aan het eind neemt de film wel een dramatische wending

Annie Award-winnende animator en Pixar-veteraan Angus MacLane (mede-regisseur van "Finding Dory") heeft "Lightyear" geregisseerd, een visueel fantasierijk en actievol sciencefictionavontuur dat fans van animatiefilms en ruimteavonturen in vervoering zal brengen. Om de beginvraag te beantwoorden: ja, ik zou deze film met mijn kinderen gaan zien, maar alleen als het echt bioscoopweer is.

Of de missie van Buzz uiteindelijk met succes zal worden bekroond, zal hier nog niet worden onthuld. Alleen zoveel. De film, die lange stukken aangenaam voortploetert, beleeft in het laatste deel wel een dramatische wending. Een die je niet per se zou hebben verwacht in de nogal voorspelbare plot. Ik verliet de bioscoop na ruim anderhalf uur met een goed gevoel, want "Lightyear" nam me met zijn krachtige geanimeerde beelden even mee in de onmetelijkheid van de ruimte. Of zoals de film herhaaldelijk zegt: "Tot in het oneindige - en nog veel verder."